W nocy z 22 na 23 .11.1918r. zwycięstwem uwieńczono walki o polski Lwów. Walki toczyły się od 01.11.1918, kiedy pod protektoratem austriacko-węgierskim, Ukraińcy zajęli lwowskie instytucje publiczne i proklamowali Zachodnioukraińską Republikę Ludową. Oczywistym był spontaniczny sprzeciw ludności polskiej, która po pierwsze stanowiła większość mieszkańców Lwowa, po drugie prawie całą elitą tego miasta; intelektualną, artystyczną i gospodarczą byli Polacy. Lwów, jego bogactwo materialne i kulturalne budowali od wieków Polacy, to my Polacy zakładaliśmy uczelnie w tym mieście, w 1661r powstał Uniwersytet Jana Kazimierza.
Jak to się zaczęło? Po rozbiorze Polski od 1772r Lwów stał się stolicą austriackiego Królestwa Galicji i Lodomerii. Podczas nowego rozdania, pod koniec IWŚ, wojska i zarząd austriacki wycofał się z tych terenów, pozostawiając uzbrojenie w rękach faworyzowanych Ukraińców. Dnia 7 października 1918 roku Polska Rada Regencyjna ogłosiła manifest do narodu polskiego, proklamujący powstanie niepodległego państwa polskiego. Zarząd miasta Lwowa wysłał 11 października 1918 list zapewniający do Rady Regencyjnej, że mieszkańcy miasta wezmą aktywny udział w budowie niepodległej Rzeczypospolitej. We Lwowie były trzy polskie organizacje wojskowe; Polski Korpus Posiłkowy, Polskie Kadry Wojskowe i Polska Organizacja Wojskowa, razem około 700 żołnierzy. Pierwszego listopada do Lwowa miała przyjechać delegacja Polskiej Komisji Likwidacyjnej Galicji i Śląska Cieszyńskiego, aby objąć władzę we Lwowie imieniu Polski. Przedstawiciele nie zdążyli dotrzeć do miasta, w którym rozgorzały walki. Dnia 01.11.1918r wojska ukraińskie w liczbie około 1500 żołnierzy uprzedziły plany Polaków, zajęły urzędy, zatrzymali urzędników austriackich, w tym namiestnika, dyrektora policji i komendanta wojskowego. Odpowiedzią Polaków na te militarne posunięcia było utworzenia Polskiego Komitetu Narodowego i wydanie odezwy do ludności polskiej do zgłaszania się do oddziałów polskich i podporządkowania się władzy Naczelnej Komendy Wojska Polskiego. Niestety przeważająca część polskich mężczyzn, którzy mogliby bronić Lwowa, przebywała w obozach jenieckich lub byli rozsiani w różnych formacja wojskowych podległych zaborcom. W związku z tym, oddziały obrońców składały się przeważnie z młodzieży, często niepełnoletniej – stąd pochodzi nazwa „Orlęta Lwowskie”. Do Lwowa 03.11.1918r dotarły ukraińskie posiłki wojskowe, między innymi Legion Ukraińskich Strzelców Siczowych. Polskie oddziały walczyły z przeważającymi siłami wroga, mimo tego, już dnia następnego, Polacy odbili dworzec główny, Szkołę Kadecką i odparli szturm na szkołę im. Sienkiewicza. Bardzo zażarte walki trwały do 5 listopada, kiedy to nasze oddziały zajęły dyrekcję policji, powodując duże straty wśród wojsk ukraińskich.
Już 4 listopada plan odsieczy Lwowa, rządowi polskiemu przedstawił gen. Tadeusz Jordan Rozwadowski. Niestety, dopiero po czasie i po zdobyciu Przemyśla 12.11.1918r, odsiecz dla Lwowa ruszyła w dniu 19.11.1918. Te działania Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Bolesława Roja okazała się wielkim sukcesem, wraz z obrońcami odbito miasto z rąk ukraińskich, pokonani wycofali się z dużymi stratami w ludziach. Po stronie polskiej zginęło lub zmarło od ran 439 żołnierzy, 120 poległych było uczniami. Tak wielu młodych Polaków stanęło do obrony Lwowa i niestety oddało swoje dopiero zaczynające się życie. Od dnia 22.11.1918 zaczęło się ukraińskie oblężenie Lwowa, które trwało do 22.05.1919r, wojska ukraińskie zostały całkowicie pokonane. Na krótki czas Lwów ponownie mógł się rozwijać. Dla uczczenia ogromu poświęcenia młodych obrońców miasta, wybudowano Pomnik Chwały wraz z kolumnadą a cmentarz nazwano Cmentarzem Orląt Lwowskich, o jego burzliwej historii opowiemy innym razem.
Aniela
