Bitwa pod Chocimiem

Bitwa stoczona 10-11 listopada 1673 pomiędzy wojskami Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a armią osmańską. Wojska koronne i litewskie pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego zmiotły armię turecką pod wodzą Husejna Paszy.

Przyczyna

Utrata Kamieńca Podolskiego rok wcześniej i haniebne warunki pokoju nie zostały przyjęte przez Sejm. Wystawiono ogromną na możliwości państwa armię liczącą 45 tysięcy żołnierzy. Z powodu braku w zaopatrzeniu i późnej pory roku, postanowiono uderzyć na Turków na ich terytorium oblegając Chocim zamiast oblegać Kamieniec Podolski.

Przebieg

Armia stanęła pod Chocimiem 9 listopada napotykając armię turecką zebraną pod Chocimiem w dawnym polskim obozie z czasu pierwszej bitwy chocimskiej. Siły były wyrównane, do bitwy stanęło, według różnych szacunków, po około 30 tysięcy i 35 tysięcy żołnierzy. Pierwsze potyczki odbyły się 10 listopada, miały one jedynie rozpoznanie przeciwnika i uzyskanie czasu na ustawienie wojsk . Właściwa bitwa rozegrana została następnego dnia, po całonocnej do niej gotowości. Sobieski uderzył na Turków zmęczonych pogodą i bezsennością. Wykorzystano fakt zimna do którego przeciwna strona nie była przygotowana. Nie małym wkładem w zwycięstwo była dezercja wojsk mołdawskich i przejście na polską stronę.
Oblegani byli zmęczeni, godni i wychłodzeni po całonocnym markowaniu ataku przez Lachów, w śnieżnej zadymce, przy silnym wietrze i morderczym dla Turków zimnie, o brzasku
11 listopada Sobieski osobiście poprowadził swe wojska do szturmu na obóz turecki. Po salwie armatniej piechota wdarła się się na wały, odrzucając przeciwnika i wyrównując teren dla kawalerii. Przez uczynione wyłomy w wałach szarżowała husaria pod przywództwem hetmana Jabłonowskiego. Bezskutecznie Turcy odpowiedzieli kontratakiem spahisów. Walki rozgorzały wewnątrz twierdzy i obozu tureckiego. Wróg wpadł w panikę, Husejn Pasza rzucił się do ucieczki na drugi brzeg Dniestru. Most został uszkodzony ogniem polskiej artylerii i załamał się pod ciężarem uciekających. Ocalało kilka tysięcy Turków, którym udało się przedostać do Kamieńca Podolskiego. Reszta wojsk tureckich poległa bądź dostała się do niewoli. Straty Polaków i Litwinów były znacznie mniejsze, zdobyto silnie umocnioną twierdzę z wielkimi zapasami żywności i zaopatrzenia wojennego.

Skutki

Bitwa zakończyła się pełnym zwycięstwem, nie przyniosła ono jednak przełomu pomimo dalekosiężnych planów zajęcia Wołoszczyzny i Mołdawii. Śmierć króla Michała Korybuta i niechęć innych magnatów, nie pozwoliła na definitywne pokonanie Turków. Owoce polskich zwycięstw mieli zbierać inni, a Kamieniec wrócił do Rzeczypospolitej dopiero na mocy pokoju karłowickiego.
Należy się cieszyć i oddać hołd przyszłemu królowi, że wzrósł niepomiernie prestiż Rzeczypospolitej w Europie, a zwłaszcza respekt dla hetmana Jana Sobieskiego u Turków, którzy odtąd zwali Sobieskiego „Lwem Chocimskim”. I miał później potwierdzić swoje zdolności pod Wiedniem i Parkanami.

Wiktoria chocimska być może nie zasługuje by z jej powodu obchodzić dzień niepodległości, ale chyba jest godniejsza niż data objęcia władzy wojskowej przez późniejszego zamachowca stanu i dyktatora Józefa Piłsudskiego.

Źródła:
https://histmag.org/Bitwa-pod-Chocimiem-11-XI-1673-roku-najwieksze-zwyciestwo-w-historii-Polski-8688/
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2022/02/08/bitwa-pod-chocimiem-11-xi-1673-roku-popis-sobieskiego/