Podstawowym dokumentem prawa międzynarodowego odnoszącym się do obrony cywilnej jest protokół dodatkowy do Konwencji Genewskiej z 12 sierpnia 1949 r. o ochronie ofiar wojny. Protokół ten został sporządzony w Genewie 8 czerwca 1977 r. Polska przyjęła go19września 1991r
Zgodnie z treścią tego dokumentu określenie „obrona cywilna” oznacza wypełnianie zadań humanitarnych mających na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań wojennych lub w czasie pokoju np.: klęsk żywiołowych. W protokole można znaleźć katalog podstawowych zadań dla obrony cywilnej. Są to działania polegające między innymi na: ostrzeganiu ludności przed zagrożeniami, przygotowanie schronów, ewakuacja,udzielanie pomocy medycznej, ratownictwo, walka z pożarami, wykrywanie stref niebezpiecznych,odkażanie, dostarczanie zaopatrzenia, utrzymanie porządku, grzebanie zmarłych, przywrócenie do działania organów użyteczności publicznej. Międzynarodowym znakiem obrony cywilnej jest niebieski trójkąt na pomarańczowym tle. Wszelkie mienie oznaczone w ten sposób według prawa międzynarodowego nie podlega konfiskacie lub zniszczeniu przez obce wojska a osoby obsługujące taki sprzęt również podlegają ochronie.
W związku z wprowadzeniem Ustawy o obronie Ojczyzny z dnia 11 marca 2022r.Dz. U.2022 poz. 655 można uznać, że Obrona Cywilna w Polsce przestała istnieć. Dotychczasowe przepisy, które określały działania OC w zakresie : ochrony ludności, zakładów przemysłowych, urządzeń, budynków użyteczności publicznej, dóbr kultury, udzielania pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz współdziałaniu w zwalczaniu klęsk żywiołowych – zostały usunięte z w/w ustawy oraz innych powiązanych aktów prawnych.
Dotychczas na system bezpieczeństwa państwa w kontekście ochrony i obrony składał się z podsystemu militarnego w postaci wojska i podsystemu cywilnego w postaci zarządzania kryzysowego i obrony cywilnej. Ustawa, która weszła w życie 23 kwietnia 2022 roku zastępując ustawę o powszechnym obowiązku obrony RP praktycznie usankcjonowała likwidację obrony cywilnej. Konsekwencją likwidacji jest między innymi: anulowanie wszystkich planów obrony cywilnej od poziomu kraju do poziomu gminy, zaprzestanie realizacji szkolenia społeczeństwa w ramach powszechnej samoobrony, likwidacja etatów w administracji rządowej i samorządowej, likwidacja stanowisk powiązanych z przeglądem i naprawą sprzętu, likwidacją magazynów, anulowaniem zadań obrony cywilnej dla wyznaczonych zakładów pracy, anulowanie planów ewakuacji ludności, ograniczenie monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania, ograniczenie informowania ludności o zagrożeniach i sposobach postępowania w przypadku ich wystąpienia, ograniczenie opieki medycznej, pomocy społecznej oraz pomocy psychologicznej.
Na dzień dzisiejszy instytucjami zajmującymi się ochroną ludności są organy administracji państwowej takie jak : Państwowa Straż Pożarna i Państwowe Ratownictwo Medyczne. Organizacjami o charakterze społecznym to: Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratownicze, Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Polski Czerwony Krzyż. Służbami odpowiadającymi za porządek publiczny są Policja i Straż Miejska.
Należy zwrócić szczególnie uwagę na to ,że gdyby nie było w Polskim społeczeństwie ludzi, którzy całym swoim sercem oddają się działaniu w organizacjach społecznych pomagającym ludziom, to państwo Polskie w zakresie obrony ludności cywilnej nie pełniło by w żaden sposób swojej roli. Należy mieć nadzieję, że władze państwowe w związku z napiętą i niebezpieczną sytuacją w Europie i na świecie, doprowadzą do stworzenia odpowiednich przepisów, które pozwolą utworzyć odpowiednie struktury niosące pomoc ludności cywilnej w przypadku konfliktu zbrojnego lub np. klęski żywiołowej czy kataklizmu. Zarządzanie kryzysowe i służby państwowe to tylko namiastka powszechnej ogólnokrajowej obrony cywilnej.
Agent Polski. Radioslider
Likwidacja OC przypisy….(dotyczy każdego Polaka)
1-USTAWA z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. (Dz.U. z 2021 r., poz.372 – t. jednolity).
2-ROZPORZĄDZENIE Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin. (Dz.U. z 2002 r. Nr 96, poz. 850).
3-ROZPORZĄDZENIE Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 września 2002 r. w sprawie odbywania służby w obronie cywilnej. (Dz.U. z 2002 r. Nr 169, poz. 1391 – z późn. zm.).
4-ROZPORZĄDZENIE Rady Ministrów z dnia 29 marca 2005 r. w sprawie zasad zwalniania przez pracodawców z obowiązku świadczenia pracy osób powołanych do służby w obronie cywilnej w związku ze zwalczaniem klęsk żywiołowych, katastrof i zagrożeń środowiska. (Dz.U. z 2005 r. Nr 60, poz. 518).
5-ROZPORZĄDZENIE Rady Ministrów z dnia 29 marca 2005 roku w sprawie stanowisk uznawanych za równorzędne z odbywaniem służby w obronie cywilnej.
(Dz.U. z 2005 r. Nr 60, poz. 519).
6-ROZPORZĄDZENIE Rady Ministrów z dnia 4 kwietnia 2005 r. w sprawie umundurowania osób odbywających służbę w obronie cywilnej.
(Dz. U. z 2005 r. Nr 84, poz. 722).
7-ROZPORZĄDZENIE Ministra Obrony Narodowej z dnia 27 kwietnia 2006 r.
w sprawie określenia kategorii żołnierzy rezerwy, których przeznaczenie do służby w obronie cywilnej wymaga zgody wojskowego komendanta uzupełnień.
(Dz.U. z 2006 r. Nr 83, poz. 576).
8-ROZPORZĄDZENIE Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 r. w sprawie powszechnej samoobrony ludności. (Dz.U. z 1993 r. Nr 91, poz. 421).
9-Wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju w sprawie zasad opracowania planu obrony cywilnej województw, powiatów i gmin z 27 grudnia 2011 r. ,
10)-Wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju w sprawie zasad ewakuacji ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego zagrożenia z dnia 17 października 2008 r.
11-Wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju w sprawie zasad organizacji i sposobu przeprowadzania szkoleń z zakresu obrony cywilnej – z dnia 11 stycznia 2016 r. ,
12-Normatywy w zakresie zaopatrywania organów i formacji obrony cywilnej w sprzęt, środki techniczne i umundurowanie niezbędne do wykonywania zadań obrony cywilnej oraz ich ramowych struktur organizacyjnych i podstawowych zadań – z marca 2014 r.
-Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 marca 2022 r. w sprawie utworzenia formacji obrony cywilnej Dz.U. 2022 poz. 596
-Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 9 grudnia 2021 r. w sprawie utworzenia formacji obrony cywilnej Dz.U. 2021 poz. 2346
-Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie utworzenia formacji obrony cywilne Dz.U. 2019 poz. 114
-Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie utworzenia formacji obrony cywilnej Dz.U. 2019 poz. 82
-Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie utworzenia formacji obrony cywilnej Dz.U. 2018 poz. 1168
A- Art. 137 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej Dz. U. poz. 374 z 21.11.2020 r.
B- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie służby w obronie cywilnej Dz. U. Nr 169 poz. 1391 z 2002 r.
C- Wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 27.12.2011 r.
D- Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych (Dz. U. Nr 212, poz. 2153)
E- Instrukcja w sprawie zasad ewakuacji ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego zagrożenia z października 2008 r.
F- Wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju z 11 stycznia 2016 r. w sprawie zasad organizacji i sposobu przeprowadzenia szkoleń z zakresu obrony cywilnej
G-Dz.U. z 1993 r. Nr 91, poz. 421
H- Dz. U. Nr 219 poz. 2217 i 2218
I- Ustawa z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności, praw człowieka i obywatela (Dz. U. z 2002 r. poz. 1955) – w części dot. stanu klęski żywiołowej
J- Ustawa z dnia 18 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz. U. z 2021 r. poz. 379).
