Czy gotówka to przeżytek, czy powinniśmy cieszyć się z postępu technologicznego, który umożliwia płacenie za pomocą smartfona, karty lub kodu QR? Czy może lepiej byłoby, gdybyśmy mogli korzystać z cyfrowego pieniądza banku centralnego (CBDC), który miałby być bezpieczny, stabilny i uniwersalny? Na te pytania nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Każdy sposób płatności ma swoje zalety i wady. Jednak teraz skupimy się na tym, dlaczego gotówka jest ważna dla naszej wolności i swobody i jakie ryzyka niesie za sobą rezygnacja z niej na rzecz CBDC.
Gotówka daje nam anonimowość i prywatność. Kiedy płacimy gotówką, nie zostawiamy żadnego śladu w systemie finansowym. Nie musimy się martwić o to, że nasze dane osobowe, preferencje zakupowe czy lokalizacja będą zbierane, analizowane i wykorzystywane przez banki, firmy czy rządy. Nie musimy się obawiać o to, że nasze transakcje będą podlegały cenzurze, blokadzie lub konfiskacie.
Gotówka daje nam również niezależność i elastyczność. Kiedy płacimy gotówką, nie jesteśmy uzależnieni od infrastruktury technicznej, która może ulec awarii, zakłóceniu lub atakowi. Nie musimy się przejmować o to, czy mamy wystarczający stan konta, czy nasza karta jest aktywna, czy nasz telefon ma baterię i zasięg. Nie musimy się dostosowywać do ograniczeń i warunków narzucanych przez banki, takich jak limity, opłaty, prowizje czy terminy płatności.
Gotówka daje nam także możliwość wyboru i konkurencji. Kiedy płacimy gotówką, nie jesteśmy zmuszeni do korzystania z usług dostawcy płatności, który może narzucać nam swoje warunki, ceny i jakość. Możemy swobodnie porównywać i wybierać różne oferty na rynku, korzystając z tych, które są dla nas najkorzystniejsze i najbardziej pasują do naszych potrzeb.
Niestety, gotówka jest coraz bardziej wypierana przez płatności bezgotówkowe, które są promowane przez banki, firmy i rządy jako nowoczesne, wygodne i bezpieczne. W rzeczywistości jednak płatności bezgotówkowe mają wiele wad i zagrożeń, które często są ukrywane lub bagatelizowane.
Płatności bezgotówkowe naruszają naszą prywatność i anonimowość. Kiedy płacimy bezgotówkowo, nasze transakcje są rejestrowane, monitorowane i przechowywane przez banki, firmy i rządy, które mogą mieć dostęp do naszych danych osobowych, historii zakupów, lokalizacji i innych informacji. Te dane mogą być wykorzystywane do celów marketingowych, profilowania, manipulowania, dyskryminowania, śledzenia, podsłuchiwania, szantażowania, karania lub nagradzania nas za nasze zachowania. Przykładem może być np.: ślad węglowy, o którym informacje pojawiły się na wielu produktach, a ilość produktów z wymienionym śladem węglowym rośnie.
Płatności bezgotówkowe ograniczają naszą niezależność i elastyczność. Kiedy płacimy bezgotówkowo, jesteśmy zależni od infrastruktury technicznej, która może być zawodna, podatna na błędy, zakłócenia lub ataki hackerskie. Jesteśmy również zależni od banków, które mogą narzucać nam swoje warunki, takie jak limity, opłaty, prowizje, terminy płatności, czy nawet odmówić nam dostępu do naszych pieniędzy. Ryzyko inflacji, dewaluacji lub negatywnych stóp procentowych, dotyka tak samo płatności bezgotówkowych jak i gotówki. Co jest dla Ciebie ważniejsze Wolność, w tym wolność finansowa czy rezygnacja z Wolności dla wygody, mody czy lenistwa? Czy pozwolisz by zlikwidowano Fizyczną Gotówkę na rzecz np. Cyfrowego Pieniądza Banku Centralnego?!
Świat finansów przechodzi przez kolejną rewolucję, tym razem w postaci cyfrowego pieniądza banku centralnego, znanego również jako Central Bank Digital Currency (CBDC). Jednakże, czy ta innowacja, zdaniem niektórych, nie niesie ze sobą ryzyka utraty wolności finansowej? W przyjrzymy się, dlaczego gotówka pełni rolę jako źródła swobody i niezależności w obliczu rosnącej kontroli banków. Banki, posuwając się do zwiększenia opłat za wypłaty gotówkowe w bankomatach, wydają się dążyć do wyeliminowania gotówki jako formy płatności. Takie powolne gotowanie żaby! Jednak paradoksalnie, opłaty za bezgotówkowe transakcje nie rosną w równym stopniu lub są obniżane, co może sugerować, że istnieje ukryty cel skierowany na zachęcanie klientów do rezygnacji z gotówki na rzecz płatności cyfrowych.
Na przykład ostatni komunikat znanego banku, który właśnie mówi o podniesieniu opłat za wypłaty gotówki i likwidację czy rezygnację z części bankomatów jakie mieli w ofercie, wyraźnie wskazuje na plany stopniowej likwidacji bankomatów i fizycznej gotówki. To z kolei rodzi obawy o kontrolę nad życiem codziennym ludzi. Zastanówmy się, czy wdrożenie CBDC może być kolejnym krokiem w stronę pełnej kontroli, przy jednoczesnym zagrożeniu dla prywatności i swobody.
Istnieje obawa, że wprowadzenie CBDC otworzy drogę do ścisłej kontroli zakupów i ograniczania swobód obywatelskich. Koncepcja wprowadzenia śladu węglowego jako kryterium blokowania kont po wykorzystaniu limitu śladu węglowego wydaje się być elementem tego scenariusza. Dodatkowo, ryzyko blokowania kont w przypadku niezadowalającego zachowania wobec władzy, podobne do praktyk stosowanych w Chinach, może stworzyć atmosferę niepewności i ograniczeń. Warto także zauważyć, że planuje się wprowadzenie terminu ważności cyfrowej gotówki, co może prowadzić do sytuacji, w której konieczne będzie cykliczne odnawianie dostępu do środków. Wszystko to podważa koncepcję wolności finansowej, zastępując ją wygodą, która może mieć swoje koszty.
Podam przykład firmy ze Szwecji, która oferuje karty kredytowe i aplikację mobilną, które mierzą i ograniczają ślad węglowy użytkowników. Karty kredytowe Doconomy mają wbudowany limit emisji CO2, który zmusza użytkowników do zmiany swoich nawyków zakupowych. Aplikacja mobilna pokazuje, ile CO2 generuje każdy zakup i daje możliwość kompensowania emisji poprzez inwestycje w projekty zrównoważonego rozwoju.
Kolejnym przykładem jest niemiecki bank Tomorrow, który oferuje konto bankowe i kartę debetową, które wspierają zrównoważony rozwój. Konto bankowe Tomorrow ma zero opłat i pozwala użytkownikom zarządzać swoimi finansami w przejrzysty i etyczny sposób. Karta debetowa Tomorrow ma funkcję Zero, która kompensuje emisję CO2 związane z zakupami użytkowników poprzez inwestycje w projekty ochrony klimatu. Tomorrow również pokazuje, jakie są skutki ekologiczne, społeczne i gospodarcze każdego zakupu i umożliwia użytkownikom wspieranie wybranych celów społecznych.
Inny przykład to amerykański bank Aspiration, który oferuje konto bankowe i kartę debetową, które pomagają użytkownikom oszczędzać pieniądze i planetę. Ich Karta debetowa Aspiration ma funkcję Plant Your Change, która zaokrągla każdy zakup do pełnego dolara i sadzi drzewo za każdy cent. Aspiration również pokazuje, jak ekologiczne są firmy, w których użytkownicy robią zakupy i wspiera organizacje charytatywne, które dbają o środowisko.
Te przykłady są na razie dobrowolne tylko wyobraźmy sobie, iż nie mamy już możliwości wyboru, bo wprowadzono cyfrowego pieniądza banku centralnego (CBDC). Czy wtedy będziemy mieli wybór? Co, jeśli odgórnie będą narzucać nam takie, różnego rodzaju obowiązkowe opłaty? Co w tedy jeśli nie wypłacisz już gotówki, bo będzie tylko CBDC, a bank będzie mógł zablokować konto, podnieść opłaty? Co wtedy zrobisz? Co, jeśli zostanie wprowadzony paszport oceny społecznej jak ma to miejsce w Chinach i przy niskiej ocenie konto jest blokowane czy nawet skracana ważność cyfrowego pieniądza? A co, jeśli będzie CBDC i pójdziesz wyrazić swoje niezadowolenie na proteście wobec poczynań rządzących, a oni by uciszyć Ciebie i innych protestujących i wspierających zablokują konta? Absurdalnie brzmi? No cóż, już mieliśmy tego przykłady w ostatnich latach np. w Kanadzie. Gdyby nie to, że ludzi mieli gotówkę nie mieliby za co płacić oraz inni nie mogliby dalej wspierać protestujących!
Dlatego tak ważne jest utrzymanie fizycznej gotówki i mimo oferowanych udogodnień i brnięcia do likwidacji fizycznej gotówki przez banki należy świadome i celowo jak najwięcej korzystać z gotówki. Warto zastanowić się nad tym wszystkim jak nasze zachowanie w kwestii form płatności ma wpływ na naszą wolność. Niby nic takiego jednak nasze wybory finansowe naprawdę przekładają się na zachowanie niezależności wobec coraz bardziej cyfrowego świata finansów.
Podsumowując, likwidacja gotówki i wprowadzenie cyfrowego pieniądza banku centralnego (CBDC) budzi liczne obawy związane z utratą anonimowości, prywatności, niezależności i swobody finansowej. Pomimo postępu technologicznego, gotówka nadal pełni istotną rolę w zapewnieniu obywatelom pewnych praw i wolności. Warto zastanowić się nad równowagą między wygodą płatności cyfrowych a zachowaniem fundamentów naszej finansowej autonomii.
Trzeba uświadamiać wszystkich w tym zakresie. Jest wielu działaczy tzw. „antysystemowców”, którzy krzyczą BRONIMY GOTÓWKI nawet mają takie naklejki na samochodzie a przychodzi co do czego płacą kartą czy zegarkiem. Pozostawiam to bez większego komentarza, bo ciśnie się… Sami oceńcie to.
Wraz z dążeniem do cyfrowego świata finansów, nie wolno nam zapominać o konsekwencjach, jakie ze sobą niesie likwidacja gotówki. Wprowadzenie CBDC może prowadzić do centralizacji władzy nad naszymi finansami, co rodzi ryzyko nadużycia tego potencjału przez instytucje państwowe. Kontrola banku centralnego nad cyfrowymi pieniędzmi może stanowić zagrożenie dla naszej prywatności i autonomii finansowej.
Koncepcja śladu węglowego jako kryterium blokowania kont w kontekście CBDC podkreśla również istnienie potencjalnych mechanizmów kontroli społecznej, które mogą być wykorzystywane do ograniczania swobód obywatelskich. Wprowadzenie terminu ważności cyfrowej gotówki dodatkowo zwiększa kontrolę instytucji nad naszymi finansami, co może wprowadzić nas w erę, w której dostęp do naszych środków będzie zależał od cyklicznej odnowy terminu ważności.
W obliczu tych zagrożeń warto zastanowić się, czy nasze wybory finansowe powinny być bardziej świadome. Podsumowując, choć postęp technologiczny niesie ze sobą wiele korzyści, nie możemy lekceważyć potencjalnych zagrożeń często niedostrzeganych lub ignorowanych przez społeczeństwo nie tylko związanych z likwidacją gotówki na rzecz cyfrowego pieniądza banku centralnego. Konieczne jest utrzymanie równowagi między innowacjami a ochroną fundamentalnych praw wolności obywatelskich które powinny być zawsze zapewnione a nie ograniczane. Decyzje podejmowane w kontekście przyszłości finansów powinny uwzględniać nie tylko wygodę, lecz także prywatność, niezależność i wolność jak i swobodę finansową obywateli.
K.
