You are currently viewing Janosik. Dla uzurpatorów nazwy „Kamraci”.

Janosik. Dla uzurpatorów nazwy „Kamraci”.

Ponad 300 lat temu w Liptowskim Mikulaszu u podnóża Tatr, zakończył swój zbójnicki żywot Juraj Janosik. Został on powieszony na haku przez kata za tzw. „poślednie ziebro”. Janosik był Słowakiem i pochodził z Terchowej, niewielkiej wioski u stóp Małej Fatry, na północ od Żyliny. Razem z Janosikiem zbójował między innymi Sator z miejscowości Sól, która leży niedaleko miasta Żywca. Beskidzkie lasy od wieków były doskonałą kryjówką dla wielu podobnych grup wyrzutków, którzy parali się „zbójowaniem”. Wszyscy znamy wspaniały film Jerzego Passendorfa o Janosiku. Nie przedstawia on tej złej strony działalności janosikowej kompanii, tylko ubarwioną wersję – zabierał bogatym oddawał biednym nie zapominając o sobie. Innymi znanymi zbójnikami byli Klimczakowie – od ich nazwiska pochodzi nazwa szczytu Klimczok k. Bielska Białej, Andrzej Szebesta znany jako Ondraszek, Sebastian Bury, który zasłynął z tego, że idąc przez żywiecki rynek w stronę szafotu, zapytany o ostatnie życzenie odpowiedział: „by czcigodni sędziowie i mieszczanie pocałowali go w zadek!” Kiedy go wieszano na haku wołał – „Wio Bury, do góry”. Jeszcze pod koniec XVIII wieku na Żywiecczyźnie grasował niejaki Jerzy Fiedor z Kamesznicy zwany Proćpakiem, który zakończył żywot na szubienicy. Po zbójnikach i harnasiach pozostały nam legendy. Tyle historii, legend i opowieści. Artykuł jest pokłosiem wymiany zdań na jednym z forów internetowych dotyczących słowa „Kamrat”. Niektóre osoby uzurpują sobie to słowo na własność. Wystarczy spojrzeć do Słownika Języka Polskiego pod red. W. Doroszewskiego.

Na południu Polski, szczególnie na Podbeskidziu oraz na Śląsku, to słowo było i jest nadal używane. Tekst przysięgi z filmu „Przysięgę wasom przyjąłek. I wom, moim kamratom ślubuję. Stojąc na ziemi ojczystej, biednych od krzywdy bronić, bogatych prawości uczyć, wom wierności dochować, sprawiedliwie zbójecką potęgę rozsławiać” (gwar). Zanim powstał ruch RK, na Podbeskidziu już działała niezależna grupa  patriotów. Po założeniu wraz z innymi grupami PNRK, grupa przyjęła nazwę Rodacy Beskidzcy Kamraci Żywiec. Mówienie czy pisanie, że nazwa powinna być zmieniona bądź nie używana jest co najmniej niestosowne w stosunku do grupy RBK Żywiec.

PS. Nikt nie ma patentu, prawa czy mocy określać kto jest kamratem, a kto nim nie jest. Dotyczy to w szczególności osób znanych jako WOMO i ich popleczników.

                                                                           Agent Polski Radioslider