PATRIOTYCZNY KALENDARZ
Motto:
„Trzeba rozrywać rany polskie, aby się nie zabliźniły blizną podłości”
Stefan Żeromski
STYCZEŃ 2024
• 2.01. – 85. Rocznica śmierci Romana Dmowskiego (1939 r.) – najwybitniejszy polski polityk i praktyk polityczny współczesnej doby, ideolog i wzięty pisarz, który ukształtował sposób myślenia kilku generacjom Polaków. Poglądy polityczne prawych, świadomych ludzi niemal we wszystkich dziedzinach, w mniejszym czy większym stopniu zaczerpnięte są z Dmowskiego. Otworzył nowe horyzonty polityki zrywając z anachroniczną i szkodliwą romantyczną wizją mesjanistycznej Polski. W naszej historii pozostał i pozostanie twórcą polskiego, nowoczesnego nacjonalizmu, do którego dzisiaj odwołuje się wielu. Jest uważany, obok m.in. Ignacego Padewskiego, za ojca polskiej niepodległości, która została potwierdzona ich podpisami pod traktatem wersalskim 28 czerwca 1919 r. Urodził się 9 sierpnia 1864 r. w podwarszawskim Kamionku, a zmarł 2 stycznia 1939 r. w Drozdowie pod Łomżą. Jego pogrzeb na warszawskim Bródnie stał się wielusettysięczną demonstracją i zarazem groźnym memento w obliczu nadciągającego niemieckiego zagrożenia.
• 9.01. – 227. Rocznica utworzenia Legionów Polskich we Włoszech – polskie formacje wojskowe, tworzone na terenie w Włoch, których celem była walka o niepodległość Polski. Po III rozbiorze Polski, utworzone z inicjatywy Jana Henryka Dąbrowskiego przez Francuzów w północnych Włoszech. Tworzyli je w liczbie ok. 7 tys. Polacy przebywający na emigracji oraz polskich jeńców, dezerterów z austriackiej armii. Walczyły u boku wojsk francuskich i włoskich w latach 1797–1807.
• 10.01. – 15. Rocznica śmierci gen. prof. Elżbiety Zawackiej „Zo”, należącej do elitarnej grupy cichociemnych kurierów Komendy Głównej AK (zm. w 2009 r.).
• 17.01. – 79. Rocznica masakry na Polakach więzionych w Radogoszczy wykonanej bagnetami, pistoletami i karabinami maszynowymi niemieckich służb (Łódź, 1945 r.).
• 22.01. – 161. Rocznica wybuchu Powstania Styczniowego nastąpiła w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. W 33. punktach Królestwa Polskiego stoczono potyczki z udziałem łącznie 6 tys. powstańców. Główną i bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania był dekret poborowy rządu cywilnego Wielopolskiego z 6 października 1862 roku o oddaniu 12 tys. wskazanych imiennie młodych mężczyzn do służby w armii rosyjskiej. Z ujawnionego okólnika wynikało, że celem tego poboru ma być pozbycie się aktywnej części ludności, która przyczynia się do rozruchów publicznych. Wkrótce w nocy rozpoczęło się, wg ustalonych list, porywanie ludzi z mieszkań. Ujęto zaledwie 1657 wskazanych do poboru. Stosować łapanki. Pozostali wcześniej uciekali z Warszawy do Lasów Serockich i Puszczy Kampinoskiej. By przerwać branki, konspiracyjny Komitet Centralny Narodowy podjął niezwłocznie decyzję o wybuchu powstania z 22 na 23 stycznia, potwierdzając ją manifestem do narodu. Powstanie wybuchło, jednak sukcesy okazały się niewielkie. W sytuacji okupowanej przez wojska rosyjskie Warszawy, nie było szans na powodzenie walki niepodległościowej. W imię antynarodowych racji Wielopolskiego, postanie zakończyło się klęską. Po powstaniu styczniowym nastąpiła trzecia wielka fala zesłań. Różne szacunki mówią nawet o około 250 tysiącach zesłanych.
• 27.01. – 79. Rocznica wyzwolenia Auschwitz – niemieckiego obozu koncentracyjnego utworzonego 27 kwietnia 1940 r. po wcześniejszej adaptacji przedwojennych koszar Wojska Polskiego. Pierwszym komendantem obozu został Rudolf Hess. W skład obozowego kompleksu w miarę jego rozbudowy weszły: Auschwitz I (Oświęcim) – pierwszy obóz (tzw. „obóz macierzysty”) przymusowej morderczej pracy, Auschwitz II – Birkenau (Brzezinka) – początkowo obóz koncentracyjny, później miejsce masowej eksterminacji (komory gazowe i krematoria) oraz Auschwitz III Monowitz (Monowice) – obóz pracy przymusowej w zakładach Buna-Werke koncernu IG Farben. 17 stycznia 1945 odbył się w KL Auschwitz ostatni apel generalny 67.012 więźniarek i więźniów. Bezpośrednio po nim Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację obozu. Rozpoczęły się marsze pieszych kolumn śmierci do obozów w głąb Rzeszy. Główny marsz ok. 50 tys. więźniów odbywał się na trasie Oświęcim – Wodzisław Śląski (niemiecka nazwa Loslau; 63 km). 22 stycznia marsz dotarł do stacji kolejowej Loslau, gdzie załadowano więźniów do otwartych węglowych wagonów kolejowych. W warunkach mrozu i ścisku wewnątrz kierowano pociągi do Austrii i Niemiec. W obozie zostało ponad 9 tysięcy więźniów, w tym około 500 dzieci – wszyscy mieli zostać zgładzeni. Od 18 do 27 stycznia masowo palono obozowe akta, wysadzono krematoria, podpalono kompleks magazynów z zagrabionym ofiarom mieniem. Jako pierwsi do obozu dotarli w dniu 27 stycznia 1945 r. żołnierze z 454. Pułku Strzeleckiego z 100. Lwowskiej Dywizji Strzeleckiej z 60. Armii I Frontu Ukraińskiego. W obozach Auschwitz, Birkenau, Monowitz i podobozach doczekało wyzwolenia łącznie około 7,5 tysiąca więźniów. Część z nich tuż po wyzwoleniu rozeszła się do swych domów. Pozostałych umieszczono w prowizorycznych szpitalach, zorganizowanych na terenie obozu lub przeniesiono do szpitali w Krakowie. Mimo intensywnej opieki część więźniów zmarła, najwięcej w lutym i marcu. Łącznie w całym okresie funkcjonowania szpitali zmarło około 600 osób..
LUTY 2024
• 1.02. – 80. Rocznica udanego zamachu na Franza Kutscherę (dowódca SS i Policji na dystrykt warszawski) przez oddział specjalny Kedywu Komendy Głównej AK (1944 r.).
• 3.02. – 119. Rocznica strajku młodzieży kieleckich gimnazjów przeciwko rusyfikacji (1905 r.). Do matury przystąpiło zaledwie kilkoro uczniów.
• 4.02. – 1945 r. rozpoczęła się konferencja jałtańska trwająca do 11 lutego 1945 r. -spotkanie przywódców koalicji antyhitlerowskiej (tzw. wielkiej trójki): przywódcy ZSRR Józefa Stalina, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla oraz prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, na którym Polska utraciła Kresy Wschodnie na rzecz ZSRR (obecnie Litwa, Ukraina i Białoruś). Ustalono rekompensatę terytorialną dla Polski w postaci ziem dawnego Królestwa Prus, wówczas należących do III Rzeszy: ziemi lubuskiej, Pomorza Zachodniego, Dolnego Śląska i Śląska Opolskiego, części Prus Wschodnich oraz byłego Wolnego Miasta Gdańsk. Zadecydowano o utworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej poprzez poszerzenie urzędującego w Warszawie, ustanowionego przez Stalina, Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej. Oznaczało to uznanie linii Curzona jako granicy polsko-sowieckiej oraz podporządkowanie Polski sowietom.
• 6.02 – „Okrągły stół 1989” – negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli władz PRL, tzw. demokratycznej opozycji oraz stron kościelnych. W rzeczywistości była to operacja specjalna poprzedzona wielokrotnymi spotkaniami w Magdalence, których kreatorem i gospodarzem były tajne służby PRL. Były one ważnym transformatorem ustroju. Głównym bodźcem ugody pomiędzy władzami PRL i „konstruktywną opozycją” z „Solidarności” z przełomu lat 1988 i 1989 było bankructwo reżimu Jaruzelskiego wobec zachodnich kredytodawców z banków komercyjnych skupionych głównie w Klubie Paryskim i ich rządowych żyrantów. Stąd też naciski tajnych służb na liberalizację stosunków gospodarczych i wielki apetyt partyjnej nomenklatury na bazę materiałowo-kapitałową sektora państwowego. Aby wmontować solidarnościową opozycję w odpowiedzialność i troskę za stan gospodarki PRL, trzeba było ją wpierw zdezintegrować przez podział i przeformatować w kierunku bardziej „konstruktywnym”. Uczyniono to na tajnych spotkaniach z Wałęsą, który dokonał doboru składu Tymczasowej Rady „Solidarności” po konsultacjach ze środowiskiem Kuronia i Michnika. Był to faktyczny zamach stanu na niezależność Związku, sankcjonujący pozbycie się z kierownictwa „Solidarności” ludzi sprzeciwiających się ugodzie z komunistami. W ten sposób dokonano rozkładu podziemia, a zarejestrowana nowa Solidarność dzisiaj działa i brzmi, jak groteska. Okrągłostołowy spisek na tym przede wszystkim polegał, że przy okrągłym stole zasiadły „sfraternizowane” i „zblatowane”(skumane ze sobą) strony, umożliwiające „sfraternizowanym” partycypację w późniejszych przywilejach władzy. Tych, których do magdalenkowego „zblatowania” nie dopuszczono, stracili siłę polityczną. Późniejsza abolicja dla zbrodniarzy komunistycznych, przyzwolenie na niszczenie archiwów tajnych służb i partii oraz „gruba kreska” są tego potwierdzeniem i konsekwencją. Przy okrągłym stole sowicie opijano wspólne interesy. Podczas jednej z biesiad Michnik zwrócił się w stronę Kiszczaka z toastem: „Piję, panie generale, za taki rząd, gdzie Lech będzie premierem, a pan ministrem spraw wewnętrznych”- cytat z książki pt. „Wałęsa. Człowiek z teczki” Sławomira Cenckiewicza (Wyd. Zysk i S-ka).
• 7.02. – 157. Rocznica powstania Związku Sokołów Polskich we Lwowie (1867 r.) – prowadził oddziały konne, wioślarskie, sekcje gimnastyczne i sportowe oraz działalność niepodległościową.
• 8.02. – 73. Rocznica zamordowania w więzieniu przy Rakowieckiej w Warszawie oficerów Wileńskiego Okręgu AK, skazanych na karę śmierci: mjr Zygmunta Szendzielorza ps. „Łupaszka”, kpt. Henryka Borowskiego ps. „Trzmiel”, ppłk Antoniego Olechnowicza ps. „Pohorecki” i ppor. Lucjana Minkiewicza ps. „Wiktor”, którym 5 lutego 1951 r. komunistyczny prezydent Bolesław Bierut odmówił skorzystania z prawa łaski.
• 10.02. – 104. Rocznica pierwszych, symbolicznych zaślubin Polski z morzem dokonanych przez gen. Józefa Hallera (1920 r.).
• 14.02 – 82. Rocznica zawiązania „Armii Krajowej” (1942 r.; poprzednio Związek Walki Zbrojnej); latem 1944 r. AK liczyła ok. 400 tys. zaprzysiężonych żołnierzy.
▪ 105. Rocznica wybuchu wojny polsko-bolszewickiej (1919 r.).
• 15.02. – 83. Rocznica operacji „Adolphus” – po raz pierwszy do okupowanej Polski, w okolicach Włoszczowej, zrzuceni zostali cichociemni; wśród nich był kurier Czesław Raczkowski (1941 r.).
• 16.02. – 105. Rocznica zwycięsko zakończonego Powstania Wielkopolskiego. Impulsem do jego wybuchu był powrót do kraju i wygłoszone w dniu 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu przemówienia przez Ignacego Paderewskiego. Powstanie zakończyło się zwycięsko 16 lutego 1919 r. rozejmem w Trewirze, który rozszerzał na front powstańczy zasady rozejmu w Compiègne z 11 listopada 1918 kończącego I wojnę światową, a następnie przyłączeniem większości obszaru Prowincji Poznańskiej do II Rzeczpospolitej.
• 17.02. – 83. Rocznica aresztowania o. Maksymiliana Marię Kolbego przez gestapo i osadzenia w Pawiaku (1941 r.). Ojciec Kolbe był polskim franciszkaninem konwentualnym (zakon żebrzący), prowadził działalność misyjną i wydawniczą m.in. w Japonii. Z Pawiaka przewieziony został w maju 1941 r. do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, gdzie przymusowo pracował przy wyrębie drzew oraz pełnił potajemnie posługę kapłańską dla współwięźniów. 29 lipca 1941 r. o. Maksymilian M. Kolbe dobrowolnie zgłosił się do bunkra głodowego w K.L. Auschwitz, w zamian za Franciszka Gajowniczka, jednego z dziesięciu wyznaczonych na śmierć za ucieczkę współwięźnia, heroicznie poświęcając swoje życie dla ratowania ojca posiadającego żonę i dzieci. Ojciec Kolbe zmarł 14 sierpnia 1941r. dobity zastrzykiem trucizny – fenolu przez funkcjonariusza obozowego. Jego ciało zostało spalone w obozowym krematorium. Natomiast 25 października 1944 Franciszek Gajowniczek został przeniesiony do obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen, gdzie doczekał się wyzwolenia przez wojsko amerykańskie. Po II WŚ o. Kolbe został wyniesiony na ołtarze – beatyfikowany w 1946 r. oraz kanonizowany w 1982 r.
• 19.02. – 105. Rocznica powołania w Bytomiu Polskiego Komitetu Plebiscytowego z Wojciechem Korfantym na czele – akcja wyborcza za przyłączeniem Górnego Śląska do Polski (1919 r.)
• 21.02. – Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego – coroczne święto ustanowione przez UNESCO w 1999 roku.
• 24.02. – 71. Rocznica zamordowania w więzieniu mokotowskim w Warszawie gen. Augusta Emila Fieldorfa ps. „Nil”, dowódcy, Kedywu Komendy Głównej AK (1953 r.).
• 2. Rocznica otwarcia granicy z Ukrainą, skąd na Polskę wlał się potok imigrantów ekonomicznych, których władze powitały lasem flag żółto-niebieskich na budynkach państwowych, we wszystkich mainstreamowych mediach i środkach komunikacji oraz przyznały przywileje i dobra wyższe od przysługujących obywatelom polskim.
• 26.02. – 97. Rocznica uznania „Mazurka Dąbrowskiego” za hymn RP (1944 r.); Dzień Polskiego Hymnu Narodowego.
MARZEC 2024
• 1.03. – Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Niezłomnych”- święto poświęcone upamiętnieniu żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia (od 2001 r.).
▪ Światowy Dzień Obrony Cywilnej – święto ustanowione przez zgromadzenie ogólne Międzynarodowej Organizacji Obrony Cywilnej w 1990 roku.
• 2.03. – 160. Rocznica Uwłaszczenia Chłopów w Królestwie Polskim – Władze carskie przeprowadziły uwłaszczenie chłopów w Królestwie Polskim na mocy dekretu cara Aleksandra II Romanowa „O uwłaszczeniu włościan w Królestwie Polskim” z 2 marca 1864 roku.
• 5.03. – XII Bieg Pamięci Żołnierzy Niezłomnych „Tropem Wilczym” https://tropemwilczym.org/
▪ 5.03.1940 r. zapadła decyzja w najwyższych sowieckich władz o wymordowaniu polskich jeńców wojennych z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz Polaków przetrzymywanych w więzieniach NKWD na obszarze wschodnich województw II RP.
• 15.03. – 1948 roku Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na karę śmierci rtm. Witolda Pileckiego.
• 79. Rocznica powtórnych zaślubin z morzem (1945 r.) – żołnierze I Armii Wojska Polskiego dotarli do wód Bałtyku odzyskując dostęp do morza, po prawie sześciu latach niemieckiej okupacji. Podczas wyzwalania Pomorza i odzyskiwania niepodległości 17 i 18 marca 1945 roku w Mrzeżynie i Kołobrzegu odbyły się największe uroczystości nawiązujące do symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem.
◦ 4. Rocznica ogłoszenia w Polsce plandemii C-19 (2020 r.). Najwyższy czas zostać głosem ofiar i rozliczyć ludobójców Polaków❗
• 18.03. – 103. Rocznica podpisania Traktatu Ryskiego kończącego wojnę polsko-bolszewicką i wytyczającego granicę wschodnią II RP, poza którą pozostawiono ok. 2 mln Polaków (1921 r.), których władze sowieckie poddawały represjom.
• 428. Rocznica przeniesienia stolicy z Krakowa do Warszawy – 18 marca 1596 roku uznaje się za symboliczną datę. W nowej stolicy już od połowy XVI wieku mieściła się królewska rezydencja. Decyzję króla Zygmunta III Wazy o przeprowadzce przyspieszył pożar, który na początku 1596 roku strawił dużą część zamku wawelskiego.
• 20.03. – 103. Rocznica plebiscytu na Górnym Śląsku (poprzedzonego dwoma powstaniami zbrojnymi) będącego realizacją pokojowego Traktatu Wersalskiego; za Polską opowiedziało się 40,4%, za Niemcami 59,5%; plebiscyt stał się główną przyczyną wybuchu III Powstania Śląskiego (1921 r.).
• 23.03. – 83. Rocznica zamordowania w obozie koncentracyjnym Auschwitz polskiego inżyniera, Tadeusza Tańskiego, konstruktora samochodowego, wynalazcę, który skonstruował w 1921 r. pierwszy polski samochód pancerny Ford FT-B oraz pierwsze auta o czysto polskiej konstrukcji CWS T-1, T-4(T-2) i legendarny „silnik Tańskiego” z jednym rodzajem śrubek nakrętek (1941 r.),
◦ Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej – „Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki, oba zuchy, oba żwawi, niech im Pan Bóg błogosławi” – krótka rymowanka w obu językach, w dowód zażyłej przyjaźni między Polakami i Węgrami, niech trwa wiecznie.
• 24.03. – 1794 r. Insurekcja Kościuszkowska, której prapoczątkiem było zawiązanie na emigracji w grudniu 1792 r. tajnego spisku przez zwolenników przywrócenia Rzeczpospolitej z czasów Konstytucji 3 Maja – Ignacego Potockiego, Hugo Kołłątaja i Tadeusza Kościuszko. Insurekcja rozpoczęła się uroczyście na Krakowskim Rynku ogłoszeniem aktu powołującego Kościuszkę na naczelnika insurekcji. Kilkumiesięczne potyczki z wojskami rosyjskimi i pruskimi zakończyły się klęską i ostateczną kapitulacją 16 listopada 1794. W ciągu 8 miesięcy powstania strona polska zmobilizowała do walki około 150 tys. służby, milicji i pospolitego ruszenia. Na Syberię, tytułem pierwszej fali, zesłano około 20 tys. powstańców. Generałowie rosyjscy w nagrodę za stłumienie powstania obdarzeni zostali polskimi dobrami królewskimi lub ziemiami skonfiskowanymi uczestnikom powstania. Rosyjską zdobyczą stał się zbiór Biblioteki Załuskich liczący 400 tys. tomów rękopisów i rycin. Insurekcja była głównym powodem III rozbioru Polski w 1795 r.,
• 24.03.1994 r. we wsi Markowa pod Łańcutem żandarmi niemieccy za ukrywanie żydów zamordowali rodzinę Ulmów Józefa i Wiktorię (w zaawansowanej ciąży) wraz z ich sześciorgiem dzieci. Zamordowano też ośmioro ukrywających się żydów.
◦ 24.03. – Narodowy Dzień Życia ustanowione uchwałą podjętą przez Sejm 27 sierpnia 2004 r. (pamiętajmy, że życie CUDEM jest i wrogowie Polski za dużo krwi polskich Patriotów już przelali).
◦ 24.03.1999 r. – 25 lat temu, po prowokacyjnym akcie zwanym masakrą w albańskiej wsi Ratczak, przeprowadzono specjalną operację lotniczą wojsk NATO pod kryptonimem Allied Force, trwających 78 dni (od 24 marca i do 20 czerwca) bombardowań celów wojskowych i cywilnych w Federalnej Republice Jugosławii. Celem akcji było doprowadzenie do wymuszenia procesu demokratyzacji Jugosławii na wzór amerykański.
• 26.03. – 81 lat temu (1943 r.) miała miejsce „akcja pod Arsenałem” Grupy Szturmowej Szarych Szeregów, które odbiły 21 więźniów przewożonych po przesłuchaniach, w tym Jana Bytnara ps. „Rudy” (zmarł 30.03.1943 r. w wyniku ran od tortur z rąk gestapo).
• 27.03. – 79. Rocznica porwania przywódców Polskiego Państwa Podziemnego przez NKWD, następnie osadzonych na łubiance w Moskwie skazano w tzw. politycznym, pokazowym „procesie szesnastu” (1945 r.).
W marcu 2024 r. mija 2. rok od zalania całej Polski ukraińskim flagami i przybyszami ze wschodu. Najwyższy czas ściągnąć obce flagi. Tu jest Polska❗
KWIECIEŃ 2024
• 4.04. – w 1794 r. wojska polskie walczące w Insurekcji Kościuszkowskiej zwyciężyły wojska rosyjskie w bitwie pod Racławicami. Do zwycięstwa przyczynili się kosynierzy, wśród nich zdobywca pierwszej armaty, Bartosz Głowacki, stanu chłopskiego. Bitwa o znikomym znaczeniu militarnym przeszła do historii jako symbol udziału chłopstwa w walce o niepodległość Polski.
• 5.04. – w 1941 r. w niewoli niemieckiej zmarł bohaterski gen. Franciszek Kleeberg. Żołnierz Legionów Polskich, szef sztabu dowództwa „Wschód” w wojnie polsko-bolszewickiej, we wrześniu i październiku 1939 r. jako dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”; walczył zarówno przeciwko Wehrmachtowi, jak i Armii Czerwonej; 6 października 1939 r. kapitulował jako ostatni generał.
• 7.04. – 84. Rocznica zatopienia u wybrzeży Norwegii niemieckiego statku z transportem ok. 200 żołnierzy przez polski okręt podwodny ORP „Orzeł” (1940 r.).
• 9.04. – 56. Rocznica śmierci Zofii Kossak-Szczuckiej (1889 – 1968), polskiej powieściopisarki, współzałożycielki dwóch tajnych organizacji w okupowanej Polsce: Frontu Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom „Żegota”.
• 13.04. – Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej – prawie 22 tys. obywateli II Rzeczypospolitej zamordowanych przez funkcjonariuszy NKWD na rozkaz sowieckich władz. Ustanowiony w 2007 roku uchwałą Sejmu RP Dzień Pamięci przypada w rocznicę opublikowania przez Niemców w 1943 roku informacji o odkryciu w Katyniu masowych grobów oficerów Wojska Polskiego.
• 15.04. – Międzynarodowy Dzień Kombatanta – dzień upamiętniający wszystkich żołnierzy i osoby cywilne, które walczyły o wolność i niepodległość swoich państw, a także tych, którzy stracili życie broniąc ojczyzny.
• 18.04. – w 2012 roku na pl. Grunwaldzkim w Wejherowie odsłonięto pomnik ofiar wojen i totalitaryzmów „Ecce Patria”, zwany także „Bramą Piaśnicką”. Pomnik-mauzoleum ma w założeniu upamiętniać ofiary i bohaterów wszystkich wojen i totalitaryzmów XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem ofiar Piaśnicy. Wybudowano go przy trasie, którą Niemcy wywozili skazańców na stracenie do lasów piaśnickich za Wejherowem. Piaśnica, to miejsce zbrodni, gdzie okupanci niemieccy przeprowadzali szereg zbiorowych egzekucji rozpoczętych już od października 1939 r. i kontynuowanych do kwietnia 1940 r. Historycy oceniają, że ofiarą ludobójstwa dokonanego w lasach piaśnickich padło od 12 tys. do 14 tys. ludzi. W gronie ofiar znaleźli się liczni przedstawiciele polskiej inteligencji z Pomorza Gdańskiego, a także osoby narodowości polskiej, czeskiej i niemieckiej przywiezione z głębi Rzeszy. Piaśnica stanowi największe, po KL Stutthof miejsce kaźni ludności polskiej na Pomorzu w okresie II wojny światowej. Nazywana jest czasem „pomorskim Katyniem” lub „Kaszubską Golgotą”.
• 26.04. – W 1886 r. z inicjatywy Ottona von Bismarka powstała Komisja Kolonizacyjna, której zadaniem był wykup ziemi z rąk polskiej szlachty i chłopów w celu zasiedlenia Wielkopolski i Pomorza niemieckimi kolonizatorami. Działalność komisji zakończyła się niepowodzeniem – wykupiono jedynie ok. 8% ziem Wielkopolski i Pomorza.
• 28.04. – 100. Rocznica wprowadzenia reformy walutowej przez wybitnego finansistę, członka endecji, premiera i ministra skarbu II RP, Władysława Grabskiego (1874 – 1938), który uratował polską gospodarkę narodową przed całkowitą destabilizacją tuż po odzyskaniu niepodległości. Z dniem 28 kwietnia 1924 roku, po uprzednim zgromadzeniu z ogromnym wysiłkiem rezerwy walutowej i kruszcowej dzięki przedpłatom społeczeństwa i sfer finansowych kraju oraz powołaniu do życia Banku Polskiego wyposażonego w prawa emisji nowego pieniądza, został wprowadzony w obieg publiczny nowy pieniądz: złoty, równy wartością 1 CHF, i równowartości dziewięciu trzydziestych pierwszych (9/31) grama czystego złota. W stosunku do 1 USD zyskał wartość 8,50 zł, później nieco spadł do 10 złotych, ale po dewaluacji dolara w latach 1934-1935, ustabilizował się na poziomie 5,25 – 5,28 złotych i trwał tak, aż do 1939 roku. Polska posiadała wówczas jedną z najtwardszych i najsztywniejszych walut świata.
MAJ 2024
• 2.05. – Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej.
• 103. Rocznica Wybuchu III Powstania Śląskiego (1921 r.) wystąpienie zbrojne trwające od 2/3 maja do 5 lipca 1921 r., mające na celu przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Ostatnie z trzech powstań śląskich. Powstanie to było jedną z pięciu polskich insurekcji zakończonych sukcesem. Wraz z dwoma powstaniami wielkopolskimi: z 1806 r. i z lat 1918–1919, powstaniem sejneńskim z 1919 r. oraz II powstaniem śląskim z 1920 r. jest zaliczane do zwycięskich powstań narodowych w historii Polski.
• 3.05. – 233. Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3. Maja – w dniu 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była to druga na świecie i pierwsza w Europie ustawa regulująca organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli, wciąż jeszcze podzielonych na stany.
• 6.05. – w 1945 r. dowódca 1. Dywizji Pancernej, gen. Stanisław Maczek, przyjął kapitulację dowództwa bazy Kriegsmarine w porcie wojennym Wilhelmshaven.
• 8.05. – w 1933 r. polski pilot Stanisław Skarżyński na jednoosobowym samolocie polskiej konstrukcji RWD-5bis, jako pierwszy Polak przeleciał przez Ocean Atlantycki, ustanawiając rekord uhonorowany przez Międzynarodową Federację Lotniczą.
• 11.05. – w 1951 r. w więzieniu mokotowskim został zamordowany kpt. Gracjan Fróg ps. „Szczerbiec”, dowódca 3. Wileńskiej Brygady AK.
• 12.05. – 660. Rocznica założenia Uniwersytetu Jagiellońskiego – ufundowany został 12 maja 1364 roku przez króla polskiego Kazimierza Wielkiego. Studium generale – tak wówczas nazywano Uniwersytet — składało się z trzech wydziałów: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Za życia fundatora funkcjonowały tylko dwa pierwsze. Po śmierci króla uczelnia podupadła. Ożyła dopiero po 1400 roku, dzięki restytucji zainicjowanej przez królową Polski, Jadwigę Andegaweńską, a po jej śmierci przez króla Władysława Jagiełłę.
• 15.05. – w 1940 r. Heinrich Himmler wydał wytyczne dotyczące wywozu polskich dzieci. Ocenia się, że w ramach całej akcji wywieziono do Niemiec ok. 200 tys. polskich dzieci, z czego jedynie 30 tys. powróciło po wojnie do Polski.
• 18.05. – 80. Rocznica zdobycia Monte Casino (1944 r.; zwycięstwo okupiono 923 zabitych, 2.931 rannych i 345 zaginionych żołnierzy).
• 20.05. – w 1942 r. za zabicie 3. Niemców, w odwecie policja niemiecka i litewska wymordowała w Święcianach (Wileńszczyzna) czterystu Polaków, przedstawicieli inteligencji i chłopstwa.
• 25.05. – 76. Rocznica śmierci Rotmistrza Witolda Pileckiego, ur. w 1901 r. w Ołońcu na płn. Rosji; zamordowany w 1948 r. strzałem w tył głowy w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie.
CZERWIEC 2024
• 3.06. – w 1925 r. po raz pierwszy do odrodzonej Polski przyjechała Maria Skłodowska Curie, dwukrotna laureatka nagrody Nobla w dziedzinie chemii.
• 4.06. – w 1917 r. (w czasie I wojny światowej) z inicjatywy Romana Dmowskiego, dekretem francuskiego prezydenta Raymonda Poincarego, powołana została do życia ochotnicza Armia Polska we Francji, zwana popularnie – od barwy umundurowania – Błękitną Armią. Najsłynniejszym jej dowódcą był gen. Józef Haller.
• 14.06. – 84. Rocznica Pierwszego Transportu Więźniów do KL Auschwitz (1940 r.). Do obozu zagłady trafiło 728 Polaków, m.in. członkowie niepodległościowej konspiracji oraz aresztowani w obławach i łapankach.
◦ Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.
• 15.06. – 1934 r. – zabójstwo ministra spraw wewnętrznych, Bronisława Pierackiego przez Hryhorija Maciejko, członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) na rozkaz przywódcy tej organizacji, Stepana Bandery.
• 20.06. – w 1940 r. rozpoczęła się największa egzekucja w Palmirach; Niemcy mordowali polską elitę polityczną, prawniczą, kulturalną i intelektualną. Między grudniem 1939 a lipcem 1941 wymordowali tam ok. 1700 obywateli polskich.
• 25.06. – w 1941 r., w związku z agresją Niemiec na Związek Sowiecki, NKWD rozpoczęło akcję likwidacji więźniów w strefie przyfrontowej. W ciągu kilku dni we lwowskich więzieniach wymordowano od 3,5 do 7 tys. Polaków.
• 28.06. – 68. Rocznica Poznańskiego Czerwca (Czerwiec’56) – pierwszy w PRL strajk generalny i demonstracje uliczne w Poznaniu, krwawo stłumione przez wojsko i milicję. Zginęło 49 osób a kilkuset odniosło rany,
▪ 105. Rocznica podpisania traktatu wersalskiego (traktat pokojowy – 1919 r.). Preambuła traktatu stwierdzała, że mocarstwa „przywróciły Narodowi Polskiemu niepodległość, której był niesprawiedliwe pozbawiony (…)”. Polskę reprezentowali na konferencji Roman Dmowski i Ignacy Jan Paderewski, których podpisy pod traktatem przypieczętowały uzyskanie niepodległości po 123 latach zaborów (1795–1918) i powrót Polski na mapę Europy i świata. Jest to prawdziwy dzień odzyskania przez Polskę niepodległości.
• 29.06. – w 1941 r. w Nowym Jorku zmarł Ignacy Jan Paderewski, pianista i kompozytor, współtwórca odzyskania niepodległości Polski w 1919 r.
LIPIEC 2024
• 4.07. – 83. Rocznica Mordu Profesorów Lwowskich przez specjalną jednostkę policyjną III Rzeszy we Lwowie (1941 r.).
• 10.07. – 1940 r. rozpoczęła się bitwa o Anglię, w obronie której mieli swój udział Polacy, tworzący najlepszą jednostkę lotniczą. Ogółem obronie Wielkiej Brytanii stanęło 144 polskich pilotów – stanowili 5 proc. powietrznych obrońców Anglii. Poległo 29 spośród nich, ale zestrzelili 170 samolotów wroga i uszkodzili 36, co stanowiło 12 proc. strat Luftwaffe. Najskuteczniejszym oddziałem broniącym Wielkiej Brytanii był 303. Polscy piloci latający w barwach Royal Air Force odegrali kluczową rolę w walce o niebo nad Wielką Brytanią. To właśnie ich odwaga i waleczność przyczyniły się do odwrócenia przebiegu wojny i pokonania Luftwaffe. W bitwie o Anglię najpierw w składzie, a potem samodzielnie u boku RAF, walczyły 4 polskie dywizjony – 2 bombowe: 300 i 301, 2 myśliwskie: 302 i 303 oraz 81 polskich pilotów w dywizjonach brytyjskich. W sumie 144 polskich pilotów.
• 11.07. – 81. Rocznica Krwawej Niedzieli na Wołyniu, apogeum planowych, ludobójczych mordów UPA na Polakach na Ukrainie – obszar Polski Płd-Wsch II RP; w okresie lat trzydziestych XIX w. do 1947 roku; przybliżoną liczbę Polaków zamordowanych przez banderowskich faszystów określa się na 250 tys. www.KresyKedzierzynKozle.pl, https://wolynpamietamy.org/
• 12.07. – 79. Rocznica „obławy augustowskiej”, akcji oczyszczania podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego w rejonie Suwałk i Augustowa (Puszcza Augustowska i jej okolice), przeprowadzonej przez sowieckie wojsko i NKWD wspomagane przez polskie oddziały LWP i UB. Liczba ofiar obławy, to 2000 pojmanych i rozstrzelanych, 600 deportowanych w nieznanym kierunku.
• 15.07. – 614. Rocznica Bitwy pod Grunwaldem (1410 r.) – siły Królestwa Polskiego z Księstwem Litewskim wspomaganych przez lenników Korony Polskiej zmierzyły się z państwem Zakonu Krzyżackiego i jego posiłkami, rycerzami zakonnymi z Europy. Bitwa zakończyła się pogromem sił krzyżackich lecz nie została militarnie wykorzystana do całkowitej likwidacji zakonu.
• 28.07. – 26. Rocznica śmierci Zbigniewa Herberta, „poety niezłomnego”, eseisty, twórcy cyklu poetyckiego „Pan Cogito”, autor wiersza „Wilki” poświęconego „Żołnierzom Niezłomnym”.
• 30.07. – 1941 r. – został podpisany układ Sikorski-Majski (mowa międzynarodowa między Polską a Związkiem Sowieckim), który umożliwił Polakom, więźniom sowieckich łagrów, tworzenie armii polskiej na terenie ZSRR.
SIERPIEŃ 2024
• 1.08. – 80. Rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego (godzina „W”- 17:00, 1 sierpnia 1944 r.). Bohaterski zryw mieszkańców okupowanej Warszawy, trwający 63 dni, zakończony 2 października 1944 r. kapitulacją dowództwa AK. Tragiczne skutki powstania – zginęło ok. 18 tys. powstańców, 25 tys. rannych i 200 tys. wymordowanych cywilów, 17 tys. żołnierzy wzięto do niemieckiej niewoli. W czasie trwania powstania i po jego zakończeniu w wyniku systematycznych niemieckich bombardowań zniszczono ok. 80 % substancji materialnej Stolicy. Do dnia dzisiejszego trwa spór o sens polityczny i dziedzictwo Powstania Warszawskiego.
• 2.08. – Na wieść o wybuchu powstania w Warszawie (1.08.1944 r.), z nakazu Heinricha Himmlera, w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen zamordowano Stefana Roweckiego ps. „Grot”, generała Dywizji Wojska Polskiego, dowódcę i teoretyka wojskowości, komendanta głównego ZWZ, dowódcę AK.
• 5.08. – 80. Rocznica Rzezi Woli; masakra ludności cywilnej trwała od 5 – 7, a nawet do 16 sierpnia 1944 r., zebrała „żniwo” ofiar ludzkich szacowane na 30 – 65 tys.
• 14.08. – 1980 r. wybuchł strajk w Stoczni Gdańskiej, poprzedzony lipcowymi strajkami w Świdniku i Lublinie oraz niepokojem w wielu innych regionach kraju. Główny Strajk w Stoczni Gdańskiej dynamicznie rozszerzył się na wiele zakładów, w tym ogarnął także Stocznię Gdyńską, Gdańską Stocznię Remontową i Stocznię Szczecińską, które dołączały przesyłając do Gdańska swoje delegacje. Strajk w Stoczni Gdańskiej proklamowały Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża (Komitet Założycielski WZZ Wybrzeża powołany 29 kwietnia 1978 w Gdańsku przez Andrzeja Gwiazdę i Krzysztofa Wyszkowskiego). Do strajkującej stoczni przybył Lech Wałęsa (przeskakując płot, jak głosi mało wiarygodna legenda) i objął przywództwo strajku, który przybrał charakter okupacyjny. Strajkujące zakłady utworzyły Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS), by uniemożliwić władzy złamanie strajku. Do protestów dołączyły: Politechnika Gdańska, Uniwersytet Gdański, Opera Bałtycka i Filharmonia Bałtycka, zakłady Elbląga, Ustki i Słupska oraz Górnośląski Fazos. Mimo represji SB i milicji strajk rozszerzył się na wszystkie większe przemysłowe zakłady w głównych, miastach Polski. Przybyłe na Wybrzeże i do Szczecina delegacje rządowe usiłując rozbić strajk proponowały negocjacje branżowe. Do Gdańska docierają Tadeusz Mazowiecki i Bronisław Geremek, którym prezydium MKS powierza misję tworzenia „komisji ekspertów”. Strajk ostatecznie kończy się 31 sierpnia 1980 r. podpisaniem w Sali BHP Stoczni Gdańskiej porozumienia pomiędzy MKS reprezentującego ponad 700 strajkujących zakładów i delegacją rządową, która zaakceptowała 21 postulatów oraz żądanie uwolnienia więźniów politycznych, wysuniętych przez MKS. Strajki sierpniowe przyczyniły się do narodzenia 15. miesięcznego okresu względnej wolności oraz powstania 10-mln ruchu społecznego pod nazwą NSZZ Solidarność. Okres ten, w obawie przed zarażeniem wolnością pozostałych państw bloku wschodniego, zakończył się 13 grudnia 1981 r. ogłoszonym przez WRON stanem wojennym. Sierpień 1980 był jednak impulsem do przemian systemowych, które doprowadziły do upadku PRL i innych tzw. „demokracji ludowych” oraz iluzji odzyskania suwerenności przez Polskę i powstania III Rzeczypospolitej, której dorobek materialny kilku pokoleń, począwszy od 1989 roku, lawinowo wyprzedano za ułamek jego wartości w obce ręce.
• 15.08. – 104. Rocznica Bitwy Warszawskiej; znana jako Cud nad Wisłą – kontruderzenie znad Wieprza zadecydowało o zwycięstwie w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Prawdziwym twórcą Cudu nad Wisłą był gen. Tadeusz Jordan Rozwadowski (1866 – 1928).
▪ Święto Wojska Polskiego – ustanowione na cześć Cudu nad Wisłą 1920).
• 16.08 – 105. Rocznica Wybuchu I Powstania Śląskiego (1919 r.) – wystąpienie zbrojne zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową (POW) Górnego Śląska, mające na celu przyłączenie tego terenu do Polski, zakończone niepowodzeniem ze względu na brak wsparcia militarnego ze strony wojsk polskich zaangażowanych wówczas w walkach z sowietami na wschodzie Polski (1919 r.).
• 19.08. – 104. Rocznica Wybuchu II Powstania Śląskiego (1920 r.) – powstanie było reakcją zbrojną na narastający niemiecki terror wobec ludności polskiej, a celem – żądanie usunięcia z obszaru plebiscytowego organów bezpieczeństwa i aktywnych bojówek niemieckich. Cel powstania został osiągnięty.
• 20.08. – 1943 r. – w akcji „Taśma” poległ Tadeusz Zawadzki, harcmistrz, ppor. Armii Krajowej, legendarny bohater książki Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”, odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl. oraz dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
• 23.08. – 1939 r. – ministrowie spraw zagranicznych ZSRR i III Rzeszy podpisali w Moskwie pakt „Ribbentrop-Mołotow” o nieagresji, wraz z tajnym protokołem podziału Europy na strefy wpływów, zwany IV rozbiorem Polski.
• 105. Rocznica powstania sejneńskiego – polski zryw zbrojny, zorganizowany przez Polską Organizację Wojskową przeciwko litewskiej administracji na Sejneńszczyźnie, która wykorzystując wycofywanie się wojsk niemieckich po zakończeniu I WŚ, latem 1019 r., wkraczała na teren Suwalszczyzny, organizując tam swoją władzę państwową, z pogwałceniem ustanowionej 26 lipca 1919 r. przez Radę Najwyższą Ententy linii demarkacyjnej, tzw. linii Focha, wytyczającej granice pomiędzy wojskami polskimi i litewskimi. Na skutek niepowodzeń negocjacji o opuszczenie wojsk litewskich z części terytorium po polskiej stronie linii demarkacyjnej, dowództwo suwalskiego Okręgu POW podjęło decyzję o siłowym rozwiązaniu kwestii przynależności terytorialnej Sejn i okolic do Polski. Walki trwały 5 dni – rozpoczęły się 23 sierpnia, a zakończyły zwycięstwem 28 sierpnia 1919 r. Powstanie to wraz z dwoma powstaniami wielkopolskimi: z 1806 r. i z lat 1918–1919 oraz dwoma powstaniami śląskimi: z 1920 r. i z 1921 r. jest zaliczane do zwycięskich zrywów niepodległościowych w dziejach Polski.
• 28.08. – w 1946 r. w areszcie śledczym w Gdańsku, przed ochotnym plutonem egzekucyjnym stanęli skazani wyrokiem sądu wojskowego na karę śmierci podkomendni mjr Zygmunta Szendzielorza ps. „Łupaszki” dowódcy 5. Wileńskiej Brygady AK: niespełna osiemnastoletnia sanitariuszka i łączniczka Danuta Siedzikówna ps. „Inka” i czterdziestodwuletni za-ca dowódcy Feliks Selmanowicz ps. „Zagończyk”. Umierali z okrzykiem „Jeszcze Polska nie zginęła” i „Niech żyje major Łupaszko”.
▪ Święto Lotnictwa Polskiego, obchodzone jest w rocznicę zwycięstwa kpt. pil. Franciszka Żwirki i inż. pil. Stanisława Wigury w międzynarodowych zawodach samolotów turystycznych Challenge w 1932.
• 30.08. – 1939 r. – trzy polskie niszczyciele – ORP Błyskawica, ORP Grom i ORP Burza otrzymały rozkaz natychmiastowego opuszczenia portu Gdynia, celem uchronienia ich przed zniszczeniem przez niemieckie siły zbrojne. 1 września 1939 roku o godzinie 17.40 zacumowały na redzie portu Leith koło Edynburga.
WRZESIEŃ 2024
• 1.09. – 85. Rocznica Wybuchu II Wojny Światowej; wojna rozpoczęła się 1 września 1939 r. o godz. 4:40 nalotami na Wieluń, a o godz. 4:45 z dział pancernika Schlezwig-Holstein ostrzelano polską Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte. Placówka miała rozkaz obrony przez 1 dzień, w oczekiwaniu na wsparcie, a bohatersko broniła się własnymi siłami do 7 września, kiedy to mjr Henryk Sucharski podjął dramatyczną decyzję o kapitulacji wobec ogromnej przewagi wroga i braku szans na jakąkolwiek odsiecz.
◦ Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku – jedno z pierwszych starć zbrojnych II wojny światowej, obrona gmachu Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku przez zorganizowaną grupę polskich pocztowców, trwała od rana do wieczora 1 września 1939,
◦ Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.
• 2.09. – 1939 r. – utworzenie KL Stutthof na anektowanych terenach Wolnego Miasta Gdańska w miejscowości Sztutowo (36 km od Gdańska). Był to pierwszy i najdłużej istniejący niemiecki obóz tego typu na terenach wchodzących aktualnie w skład Polski. W wojny przez obóz przeszło około 110 – 127 tysięcy więźniów pochodzących z 28 państw. Wśród nich najliczniejszą grupę narodowościową stanowili Żydzi. Natomiast największe grupy państwowe stanowili kolejno Polacy, obywatele Związku Radzieckiego, Węgrzy i Niemcy. Ocenia się, że blisko 65 tys. więźniów zginęło w wyniku chorób, ciężkiej pracy, fizycznego maltretowania oraz niedożywienia. Ewakuacje obozu rozpoczęto 25 stycznia 1945 r. przy liczbie 33.948 osób w Stutthofie i podobozach. Więźniów formowano w kolumny piesze, tzw. marsze śmierci, z których połowa umierała po drodze z zimna i wycieńczenia oraz drogą morską barkami i statkami – 3 maja – atak lotniczy samolotów brytyjskich na niemieckie statki cumujące w Zat. Lubeckiej; w jego wyniku zostały zatopione „Cap Arcona” i „Thielbeck”, zginęło prawie 7 tys. więźniów z obozów Neuengamme i Stutthof. 9 maja – do Stutthofu wkroczyły oddziały wojsk radzieckich.
• 11.09. – w 1932 r. w katastrofie lotniczej nad Cierlickiem Górnym zginęli Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura, zwycięscy międzynarodowych zawodów lotniczych Challenge 1932.
• 12.09. – 341. Rocznica Odsieczy Wiedeńskiej (1683 r.) – pod Wiedniem wojska polsko-cesarskie dowodzone przez króla Jana III Sobieskiego, a armią Imperium Osmańskiego pod wodzą wezyra Kara Mustafy, rozgromiły siły turecko-tatarskie Osmanów, kończąc na wieki ich marsz przez Europę.
• 15.09. – w 1940 r. miał miejsce kulminacyjny dzień bitwy o Anglię; dzień rekordu strąconych przez polskie myśliwce niemieckich samolotów w liczbie 26.
• 17.09. – w 1939 r. ZSRR bez wypowiedzenia wojny dokonał zbrojnej napaści na Polskę, zgodnie z wcześniej podpisanym paktem „Ribbentrop-Mołotow”. Legalny rząd II RP, po otrzymaniu wiadomości o wkroczeniu Armii Czerwonej rankiem tego dnia, późnym wieczorem 17 września, przekroczył granicę Polski z Rumunią, gdzie został internowany. Polska znalazła się w stanie wojny z obydwoma sąsiadami: Niemcami i sowietami. Armia Czerwona bez żadnej bitwy wzięła do niewoli około 250 tysięcy żołnierzy i oficerów.
▪ Światowy Dzień Sybiraka – od 2004 r., w rocznicę napaści radzieckiej na Polskę, Sybiracy z całego świata spotykają się pod pomnikiem Golgoty Wschodu na Cmentarzu Łostowickim w Gdańsku.
• 25.09. – 1985 r. Jaruzelski spotkał się z Davidem Rockefellerem w Nowym Jorku w obecności Zbigniewa Brzezińskiego. Właśnie wówczas wmurowano kamień węgielny w fundament procesu stopniowej aneksji polskiej gospodarki przez międzynarodowy kapitał. Aktualnie większość kapitału bankowego, handlowego, produkcyjnego w Polsce należy do banksterów i wielkich korporacji. Zapadła również zgoda na rejestrację w Polsce fundacji Rockefellera i Sorosa.
• 27.09. – Dzień „Podziemnego Państwa Polskiego” (1939 r.) – władze cywilne Warszawy z prezydentem Stefanem Starzyńskim na czele, Radą Obrony Stolicy i gen. Juliuszem Rómmlem (dowódcą obrony Warszawy – 25 września) oraz gen. Michałem Tokarzewskim-Karaszewiczem utworzyli w oblężonej Warszawie Służbę Zwycięstwu Polski – konspiracyjną organizację wojskową. To historyczne wydarzenie zapoczątkowało budowę Polskiego Państwa Podziemnego, fenomenu w dziejach nie tylko II wojny światowej.
▪ – 84. Rocznica utworzenia „Szarych Szeregów” (1944 r.) – kryptonim konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP, potocznie także całego Związku Harcerstwa Polskiego, w okresie okupacji niemieckiej podczas II WŚ.
• 30.09. – 1939 r. prezydent Ignacy Mościcki, w oparciu o Konstytucję kwietniową (23 kwietnia 1935 r.), wyznaczył na swojego następcę Władysława Raczkiewicza, który złożył przysięgę i powołał gen. Władysława Sikorskiego na urząd premiera RP.
PAŹDZIERNIK 2024
• 2.10. – 230. Rocznica Bitwy pod Bydgoszczą – zwycięsko stoczona bitwa z Prusakami w 1794 roku podczas Insurekcji kościuszkowskiej.
▪ w 1946 r. w Szwajcarii zmarł Ignacy Mościcki, prezydent RP w latach 1926- 1939, wybitny naukowiec wynalazca, chemik, budowniczy przemysłu chemicznego w Polsce.
• 3.10. – 1944 r. przedstawiciele Komendanta Głównego AK, gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego (płk Kazimierz Iranek-Osmecki „Jarecki” i ppłk Zygmunt Dobrowolski „Zyndram”) podpisali akt kapitulacji Powstania Warszawskiego. Zgodnie z tym dokumentem, po zdaniu broni żołnierze mieli być traktowani jak jeńcy wojenni. Do niewoli niemieckiej trafiło ponad 17 tys. żołnierzy.
• 6.10 – 1918 r. Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała odezwę „Do Narodu Polskiego” proklamującą niepodległość państwa i zapowiadającą przeprowadzenie demokratycznych wyborów.
• 10.10. – 1794 r. pod Maciejowicami wojsko polskie dowodzone przez gen. Tadeusza Kościuszkę, dowódcę insurekcji, poniosły klęskę w walce z wojskiem rosyjskim, która przypieczętowała upadek powstania oraz przyśpieszyła III rozbiór Polski.
• 24.10. – 229. Rocznica III Rozbioru Polski. Niecały rok po upadku insurekcji, 24 października 1795 r., monarchowie Rosji, Prus i Austrii uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z którym przeprowadzili ostatni, pełny, III rozbiór Rzeczypospolitej, Polska zginęła z mapy Europy i świata, jedynie Imperium Osmańskie nie uznało nigdy rozbiorów Polski..
• 27.10. – 1918 r. rząd Józefa Świeżyńskiego wprowadził powszechny obowiązek służby wojskowej. Szefem sztabu tworzącej się regularnej armii polskiej został gen. Tadeusz Jordan Rozwadowski.
• 27.10. – 1909 r. we Lwowie zarejestrowane zostało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, którego założycielem i naczelnikiem był Mariusz Zaruski, pionier polskiego żeglarstwa i wychowania morskiego, generał brygady Wojska Polskiego. Postać wszechstronna i warta naśladownictwa – fotograf, malarz, poeta i prozaik, marynarz, żeglarz i podróżnik. Konspirator, zesłaniec, legionista, ułan, generał brygady i adiutant generalny prezydenta RP. Taternik, grotołaz, ratownik górski, instruktor i popularyzator narciarstwa i turystyki górskiej. Instruktor harcerski ZHP i wychowawca młodzieży, działacz niepodległościowy i społeczny. Zmarł w 1941 r. w więzieniu NKWD.
LISTOPAD 2024
• 1.11. – w 1918 r. obrona Lwowa przed ukraińskim oblężeniem, jako cześć wojny polsko ukraińskiej 1918 – 1919. W obronie wzięły udział polskie organizacje konspiracyjne, polscy mieszkańcy Lwowa, w tym młodzież, nazwana później Orlętami Lwowskimi. W późniejszym okresie z odsieczą przystąpiło powstające Wojsko Polskie, którego ofensywne działania zakończyły oblężenie Lwowa 22 maja 1919 r. W walkach we Lwowie do 22 listopada (włącznie) brało udział z bronią w ręku lub w służbach pomocniczych 6022 osób, w tym 1374 uczniów szkół powszechnych i średnich oraz studentów. 2640 walczących nie przekroczyło 25. roku życia. Zaginęło lub zmarło od ran 439 walczących żołnierzy i członków wojskowej służby sanitarne oraz 265 cywilów.
◦ w 1918 r. w Lublinie powstaje Związek Harcerstwa Polskiego jako połączenie organizacji skautowych z terenu trzech zaborów.
• 3.11. – w 1884 r. w Poznaniu powstał Związek Popierania Niemczyzny w Marchiach Wschodnich „Hakata”, organizacja niemiecka o profilu nacjonalistycznym pod protekcją byłego kanclerza Ottona von Bismarcka. Głównym jej celem była germanizacja Wielkopolski i Pomorza. W tym celu wspierano szkolnictwo niemieckie, niemiecki stan posiadania, osiedlano Niemców w Wielkopolsce. Po roku 1818 organizacja ta działała na terenie całych Niemiec.
• 6.11. – 1939 r. rozpoczęła się akcja pacyfikacyjna Sonderaktion Krakau skierowana przeciwko polskiej inteligencji uniwersyteckiej w Krakowie. W jej ramach uwięziono 184 akademików, głownie profesorów i wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Górniczej. Wielu z nich wywieziono do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen.
• 11.11. – 106. Rocznica proklamowania dnia 11 listopada Narodowym Świętem Niepodległości ustanowionym ustawą z dnia 23 kwietnia 1937 r., zniesione ustawą Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945 r. Przywrócono je ponownie ustawą w okresie tzw. transformacji ustrojowej w 1989.r. Jest obchodzone corocznie pod hasłem upamiętnienia odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 r. Niezaprzeczalnym faktem jednak jest, że data 11 listopada wiąże się jedynie z przekazaniem władzy wojskowej Józefowi Piłsudskiemu. Rzeczywistym dniem odzyskania niepodległości przez Polskę jest dzień 28 czerwca 1918 r., kiedy to przedstawiciele Polski na konferencję pokojową w podparyskim Wersalu, Roman Dmowski i Ignacy Jan Paderewski, złożyli podpisy pod traktatem wersalskim uznającym niepodległość i suwerenność Polski po 123 latach po rozbiorach.
• 15.11. – Nastąpiła formalna zmiana nazwy państwa z „Królestwo Polskie”, na „Republika Polska”, co przesądziło o ustanowieniu ustroju republikańskiego w odrodzonej Polsce.
• 18.11. – 369. Rocznica Oblężenia Jasnej Góry podczas Potopu Szwedzkiego, które trwało od 18 listopada do 25 grudnia 1655 r. Marsz Szwedów od tej pory przestał mieć jednoznacznie ofensywny charakter. Znaczenie obrony i rozmiar oblężenia uwydatnił przeor Augustyn Kordecki, dowódca obrony klasztoru, w wydanej jeszcze podczas potopu w 1658 „Nowej Gigantomachii” (w Internecie można pobrać e’book), którą intensywnie wykorzystywano w propagandzie przeciw panowaniu szwedzkiemu.
• 25.11. – w 1914 r. w Warszawie powstał Komitet Narodowy Polski, reprezentacja polityczna prawicowych stronnictw zaboru rosyjskiego, mających na celu odzyskanie niepodległości Polski u boku Rosji i państw Ententy. działająca w latach 1914–1917 w Warszawie i Piotrogrodzie. Wśród liderów Komitetu byli Roman Dmowski i Maurycy Zamoyski.
• 28.11. – w 1943 r. rozpoczęła się konferencja teherańska, w której uczestniczyli Franklin Delano Roosevelt, Winston Churchill i Józef Stalin. Przesądzono wówczas m.in. o utracie przez powojenną Polskę wschodnich ziem, tzw. Kresów Wschodnich.
• 29.11. – 194. Rocznica Wybuchu Powstania Listopadowego (1830 – 1831 r.) – narodowe zbrojne wystąpienie przeciwko zaborcy, Imperium Rosyjskiemu, wzniecone przez Piotra Wysockiego, przywódcę ‘sprzysiężenia wojskowego’ mającego za cel wyzwolenie ojczyzny. Po 9 miesiącach potyczek z wrogiem polskich oddziałów liniowych, wydzielonych oddziałów strzelców wyborowych i partyzanckich w łącznej liczbie ok. 150 tys. żołnierzy, powstanie zakończyło się ostatecznie niepowodzeniem w dniu 9 października 1831 r., w wyniku przewagi militarnej Rosji i braku większego wsparcia ze strony ludności stanu chłopskiego, wobec negatywnego stanowiska szlacheckich, konserwatywnych władz powstańczych do uwłaszczenia i likwidacji pańszczyzny na wsi. Straty to: 40 tys. poległych powstańców. Nastąpiła druga fala zesłań na Syberię – około 30 tys. osób. Piotr Wysocki dostał się do niewoli rosyjskiej, więziony dwukrotnie skazany na karę śmierci przez powieszenie, ukazem carskim zmienionej na 20 lat katorżniczej pracy na Syberii, do kraju powrócił w 1857 r.
▪ – Dzień Podchorążego – ustanowiony został na pamiątkę wydarzeń 29 listopada 1830 r.
GRUDZIEŃ 2024
• 2.12. – 85. Rocznica śmierci Romana Dmowskiego (1864 – 1939, najwybitniejszego polityka doby współczesnej, nie tylko praktyka lecz także ideologa i wziętego pisarza, który ukształtował sposób politycznego myślenia niejednej generacji Polaków. Zerwał z anachroniczną i szkodliwą, romantyczną wizją mesjanistycznej roli Polski w świecie. Z jego ideologicznego dorobku czerpała polska inteligencja i inne warstwy społeczne. Przeszedł do historii jako twórca polskiego nowoczesnego nacjonalizmu, aktualnego do dziś. Zawiązany z jego inicjatywy Komitet Narodowy Polski, uznany we Francji za tymczasowy rząd, i pod jego egidą sformowana we Francji „Błękitna Armia” gen. Józefa Hallera, największa polska formacja wojskowa na emigracji w czasie I WŚ (70 tys. polskich ochotników) zapewniły Polsce miejsce przy stole obrad konferencji wersalskiej, na której Roman Dmowski wraz z towarzyszącym mu Ignacym Janem Padewskim złożyli podpisy pod ‘traktatem wersalskim” uznającym niepodległość i suwerenność Polski po 123 latach po rozbiorach (1795). Zmarł w Drozdowie pod Łomżą 2 stycznia 1939 r. Jego pogrzeb na warszawskim Bródnie stał się wielusettysięczną demonstracją i zarazem groźnym memento w obliczu nadciągającego niemieckiego zagrożenia, przed którym zawsze przestrzegał.
• 9.12. – w 1922 r. na urząd prezydenta RP, połączone izby Sejm i Senat, wybrały Gabriela Narutowicza przewagą głosów koalicji składającej się z centro-lewicy i mniejszości narodowych (ukraińska, białoruska i niemiecka). Wywołało to masowe uliczne protesty i demonstracje przeciwko wynikowi wyborów. Jednym z istotnych zarzutów było, że Narutowicz jest masonem. Fakt ten pomijano publicznym milczeniem wówczas, a nawet przez obecnych historyków – zwolenników sanacyjnych rządów. Dowód historyczny przynależności Narutowicza do Wielkiej Loży Narodowej Rytu Szkockiego (loża „Prawda”) znaleźć można na str. 152 opasłej, starannie udokumentowanej źródłowo publikacji pt. „Polskie wolnomularstwo 1920 – 1938” autorstwa Leona Chajna, wyd. II, Czytelnik, Warszawa1984 r. W dniu 16 grudnia 1922 r. nowo-wybrany prezydent udał się na otwarcie wystawy w gmachu Zachęty, gdzie został zastrzelony przez Eligiusza Niewiadomskiego, polskiego malarza, wykładowcę i krytyka sztuki, uczestnika walk o niepodległość Polski, skazanego 30 grudnia 1922 r. na karę śmierci, o którą sam prosił. Został rozstrzelany przez pluton egzekucyjny, z ostatnimi słowami na ustach „Ginę za Polskę, którą gubi Piłsudski”; Gabriel Narutowicz był kandydatem zaproponowanym przez Piłsudskiego,
◦ Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Korupcji, święto obchodzone corocznie 9 grudnia, wyznaczone przez Zgromadzenie Ogólne ONZ podczas przyjęcia Konwencji Przeciwko Korupcji 31 października 2003 roku podpisanej przez 95 krajów w Méridzie w Meksyku.
• 13.12. – 43. Rocznica stanu wojennego wprowadzonego na terenie całej PRL przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego (WRON- 1981 r.), pod przywództwem gen. Wojciecha Jaruzelskiego, niezgodnie z Konstytucją PRL. Zakazano jakichkolwiek zgromadzeń, manifestacji i strajków, wprowadzono godzinę milicyjną od 22 do 6 rano oraz zakaz przemieszczania się po kraju, a także cenzurę przesyłek pocztowych i rozmów telefonicznych, ograniczono dostawy żywności i artykułów przemysłowych do sklepów. Jeszcze w grudniu 1981 r. SB przesłuchało 26.291 osób, z czego pozyskano do współpracy 5.719. Na szeroką skalę stosowano aresztowania (internowania) oraz tzw. miękkie represje, jak mandaty za naruszenia godziny milicyjnej i za „niemanie” dowodu osobistego (słynne określenie „wykroczenia” z tego okresu), czystki wśród dziennikarzy, sędziów i w zakładach pracy. Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiony 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano łącznie 10.131 działaczy związanych z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność”, a życie straciło szacunkowo 100 osób (nigdy nie podano faktycznej liczby zabitych), w tym 9 górników z Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach, którzy zginęli od kul podczas zbrojnej, brutalnej pacyfikacji strajku górników przez ZOMO.
• 16.12. – 43. Rocznica pacyfikacji strajku górników Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach – od kul ZOMO zginęło 9 górników, a 23 zostało rannnych.
• 16.12. – 54. Rocznica Wydarzeń Grudniowych z 1970 roku – w wyniku podwyższenia cen żywności rozpoczęły się wystąpienia robotników i studentów na Wybrzeżu, głównie w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Elblągu, krwawo stłumione przez milicję i wojsko. 17 grudnia 1970 r. w Gdyni komunistyczne wojsko otworzyło ogień do robotników idących rano do pracy. Uformowano demonstrację z narodowymi flagami. Ulicami miasta kroczył pochód, na czele którego niesiono ciało zabitego chłopaka, 18-letnniego Zbyszka Godlewskiego. Na jego cześć powstała „Ballada o Janku Wiśniewskim”. Zapłonęły gmachy komitetów wojewódzkich w Gdańsku i Szczecinie. Nigdy nie podano liczby zabitych ani też nie ukarano winnych wydania rozkazu użycia broni przeciwko bezbronnym ludziom. W tzw. raporcie Kubiaka z prac Komisji KC PZPR znajduje się informacja, że w trakcie posiedzenia I sekretarz KC Władysław Gomułka „podjął decyzję w sprawie użycia broni przez siły porządkowe i wojsko”.
• 22.12. – w 1939 r. zamordowany został Stefan Starzyński, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, poseł na sejm w ramach BBWR, od 2 sierpnia 1934 roku komisaryczny prezydent Warszawy. Wsławił się bohaterską organizacją obrony cywilnej w czasie oblężenia stolicy we wrześniu 1939 r.; aresztowany w ratuszu 27 października 1939 roku.
• 23.12. – 35. Rocznica Wprowadzenia „Ustawy Wilczka” – potoczne określenie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej opracowanej według projektu ministra przemysłu Mieczysława Wilczka i premiera Mieczysława Rakowskiego, uchwalonej przez Sejm PRL IX kadencji. Ustawa obowiązywała od 1 stycznia 1989 do 31 grudnia 2000 r. i regulowała w liberalny sposób, nieznany w okresie tzw. komuny, zakres swobód gospodarczych.
• 24.12. – w 1946 r. w Moskwie zmarł gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, żołnierz legionów polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, oficer sztabowy we wrześniu 1939 r., komendant główny ZWZ pod okupacją sowiecką. Aresztowany przez NKWD i osadzony w łagrach, wydostał się z armią gen. Władysława Andersa; cichociemny, po upadku powstania warszawskiego Komendant Główny AK. Sądzony w procesie „szesnastu”.
• 27.12. – 106. Rocznica Wybuchu Powstania Wielkopolskiego – powrót do kraju i wygłoszone 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu przemówienie Ignacego Paderewskiego było impulsem do rozpoczęcia zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Powstanie polskich mieszkańców Prowincji Poznańskiej przeciwko Republice Weimarskiej, pod dowództwem gen. Józefa Dowbor-Muśnieckiego, toczyło się na przełomie lat 1918–1919. Polacy domagali się powrotu ziem pozostających pod zaborem pruskim w obrębie Prowincji Poznańskiej do Polski, umacniającej już w tym czasie niepodległość. Powstańcy w krótkim czasie opanowali całą Prowincję Poznańską z wyjątkiem jej północnych (Bydgoszcz, Piła) i południowo-zachodnich (Leszno, Rawicz) obrzeży. Powstanie zakończyło się zwycięsko 16 lutego 1919 r. rozejmem w Trewirze, który rozszerzał na front powstańczy zasady rozejmu w Compiègne z 11 listopada 1918 r. kończącego I wojnę światową. Szacuje się, że w bitwie o Ławicę (1919) zdobyto największy łup wojenny w tysiącletniej historii polskiego oręża (sprzęt lotniczy o wartości 160–200 milionów marek, w tym ponad 300 samolotów).
• 31 grudnia – 1932 r. polscy matematycy, Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski złamali szyfr niemieckiej przenośnej elektromechanicznej maszyny kodującej zbudowanej przez Scherbiusa na podstawie patentu autorstwa holenderskiego inżyniera Hugona Kocha.
Autor: abo