Marian Falski, ps. Rafał Praski, Janka Swajak (ur. 7 grudnia 1881 w Naczy, zm. 8 października 1974 w Warszawie) – polski pedagog i działacz oświatowy, specjalista w dziedzinie ustroju i organizacji szkolnictwa,autor najpopularniejszego polskiego elementarza – elementarza Falskiego.
Pomimo, że nie był związany z organizacjami endeckimi warto wspomnieć wybitnego Polaka mającego wielki wpływ na likwidację analfabetyzmu w Polsce.
Pochodzący z okolic Mińska Falski początkowo zamierzał zostać inżynierem. W czasie studiów związał się z Polską Partią Socjalistyczną i rozpoczął działalność konspiracyjną. Został aresztowany i uwieziony w Cytadeli. Został następnie wydalony z granic Rosji. Osiadł w Krakowie, gdzie pracując jako prywatny nauczyciel zainteresował się nauką dzieci.
Po ukończonych studiach na Uniwersytecie Jagielońskim wydał w 1910 roku swój pierwszy podręcznik pt, „Nauka czytania i pisania”. Zastosował w nim popularną metodę całościowego rozpoznawania wyrazów. Przez kolejne lata udoskonalał metody znacznie je zmieniając. W 1921 roku „Elementarz” był nowatorskim podręcznikiem, opierającym się o następujących zasadach:
- Naukę czytania powinno się zaczynać nie od liter ani sylab, ale od prostych zdań.
- Poznawanie liter i głosek powinno wynikać z analizowania przez dziecko wyrazów
- Tekst do czytania powinien się składać ze słów znanych dziecku
- Na początku nauki słowa w tekstach powinny się często powtarzać
- Większość wyrazów powinna być jednosylabowa
- Uczenie dzieci czytania powinno być wspomagane rysunkiem
- Naukę czytania należy zaczynać od tekstu pisanego, a nie drukowanego
- Nauka czytania powinna być powiązana z ortografią; dzieci powinny wiedzieć, że nieraz słowo pisze się inaczej, niż się je wymawia.
„Elementarz” ewoluował przez cały okres międzywojenny. W latach 30-tych pojawiło się zdanie „Ala ma kota” na zawsze z nim kojarzone. Był wydawany, aż do 1982 roku. Był w użytku 60 lat co jest ewenementem dla tego rodzaju pozycji. Elementarz Falskiego został uznany na międzynarodowej wystawie podręczników w Brukseli za jeden z najlepszych w historii.
Obecnie chyba nikt nie przejmuje się wkładem naszego rodaka w podwyższania poziomu nauczania w Polsce. Nawet osoba pełniąca obowiązki Ministra Edukacji czytając kartki i obrażając Polaków myląc niemieckich nazistów nazywając ich polskimi.
Robert
źródła: Wikipedia,„Koncepcje i dorobek Mariana Falskiego nadal są przydatne” Rafał Piwowarski, „Druga Rzeczypospolita w 100 przedmiotach” Andrzej Fedorowicz
