You are currently viewing Michał Kazimierz Ogiński – czy tylko oświecony magnat?

Michał Kazimierz Ogiński – czy tylko oświecony magnat?

Ze źródeł dostępnych dowiadujemy się następujące informacje.

Urodził się dokładnie nie wiadomo w 1728,1730 lub 1731, źródła nie są zgodne, W Warszawie.

Książę herbu Oginiec zmarł 31 maja 1800 w Słonimie lub Warszawie. Był generałem lejtnantem, hetmanem wielkim litewskim w latach 1768 – 1793, wojewodą wileński od 1764, pisarzem polnym litewskim od 1748, cześnikiem wielkim litewskim od 1744, konsyliarzem Rady Nieustającej po sejmie rozbiorowym w Grodnie, starostą ryczywolskim w 1771 roku, kompozytorem, pisarzem, poetą i dramaturgiem.

Żył w burzliwych czasach po dobie saskiej, w czasach ostatniego króla Polski i upadku Rzeczypospolitej. Nie wykazał się jako hetman pomimo tego, że ochoczo przystąpił do konfederacji barskiej, nawet odniósł sukcesy w walce z Rosjanami, ale uległ Aleksandrowi Suworowowi w bitwie pod Stołowiczami. Po czym udał się emigrację. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego, gdzie należał do Stronnictwa Patriotycznego. Wszedł w skład Deputacji do formy Rządu powołanej przez Sejm do określenia ustroju Rzeczypospolitej. Po upadku Konstytucji 3 Maja złożył buławę hetmańską.

Lecz nie z czynów wojennych i pracy politycznej wspominamy Michała Ogińskiego. Szacunek należy mu się za budowie dwóch kanałów łączących Niemen z Dnieprem oraz Dniepr z Bugiem.
Mowa o kanałach: Królewskim i Ogińskiego.


Kanał królewski


Podstawowa część kanału została zbudowana w latach 1775–1784. Budowa związana była z modernizacją państwa mającą na celu skomunikowanie różnych części państwa. Pracami kierował jego przyjaciel i powiernik Mateusz Butrymowicz. Po zakończeniu budowy Kanału Królewskiego wiosną 1784 r. Butrymowicz wysłał do Warszawy całą flotyllę statków z towarami poleskimi: świeżym miodem, woskiem, suszonymi rybami i grzybami, kaszą jęczmienną, łojem wołowym itp., co zaskoczyło ludność stolicy i samego króla. We wrześniu 1784 roku król Stanisław Poniatowski osobiście otworzył kanał dla żeglugi. Wówczas nadano mu nazwę Kanał Królewski.



Kanał Ogińskiego


Kanał połączył Morze Bałtyckie z Czarnym. Podczas budowy wykorzystano koryta rzek Jasioły, Prypeci i Szczary. Miał 46 km długości, 12–18 metrów szerokości (z pasami bocznymi 80 metrów), a głębokość do 1,5 metra. Siedzibą zarządu kanału było miasteczko Telechany należące do Ogińskiego. Wybudowano w nim port rzeczny i stocznię. Spowodowało to rozwój miasteczka, w którym działała jeszcze manufaktura fajansów oraz sukna. Najważniejszym portem śródlądowym na tej nowoczesnej drodze wodnej był Piński. W 1768 roku sejm nadał Ogińskiemu królewszczyzny i prawo pobierania opłat przejazdowych, zobowiązując go w zamian do utrzymywania kanału. W konstytucji sejmowej kanał nosi nazwę Kanał wielki Piński, czyli Port Ogiński Dokument zobowiązywał komisję skarbową do budowy dróg dojazdowych i czyszczenia rzek. W 1784 roku kanał był gotowy, gdyż przepłynął nim z Chersonia do Królewca statek o pojemności 35 łasztów.


Obydwa kanały odnowiono i używano za czasów II Rzeczypospolitej. Zaś sieć rzeczna Polesia nazywana była morzem pińskim, na której operowała polska marynarka wojenna.


Muzyk


Nie tylko budowle, ale muzyka była jednym z wielkich talentów Ogińskiego.
Był europejskiej sławy muzykiem. Najbardziej znany był ze skomponowania zbiór polonezów na skrzypce i fortepian. Jak się przypuszcza wiele z polonezów powszechnie przypisywanych Michałowi Kleofasowi Ogińskiemu w rzeczywistości może być autorstwa Michała Kazimierza w tym polonez a-moll nr 13 Pożegnanie Ojczyzny.

W katakumbach na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie umieszczono epitafium

„Michałowi Kazimierzowi kniaziowi z Kozielska Ogińskiemu, hetmanowi W.W.X LIT. który za Ojczyznę walczył, wiele za nią ucierpiał, a zawsze jej wiernie służył, pamiątkę uszanowania, żalu i wdzięczności, służy dla pana położyli. Żył lat 72, umarł 1800 r.”.