Działania okupanta niemieckiego na terenie Podhala w czasie 1939-44 określane jako „Goralenvolk” umocowane były w koncepcji pochodzenia górali podhalańskich od germańskich Gotów. Pogląd ten wywnioskowano na podstawie podobieństwa ozdób góralskich i gockich. Koncepcję wspierali mieszkający w Zakopanem dr Henryk Szatkowski i instruktor przysposobienia wojskowego Witalis Wieder (agent Abwehry, jego brat był oficerem Gestapo w Berlinie)

Początek

Jak sama sprawa rozwijała sie dość szybko Szatkowski zaczął przy wsparciu okupanta propagować ideę, jakoby górale byli pochodzenia niemieckiego – Goralenvolk. 7 listopada 1939 Wacław Krzeptowski w asyście Karoliny Gąsienica-Rój, Marii Siuty-Szwab, Stefana Krzeptowskiego i Józefa Cukiera złożył na Wawelu gubernatorowi generalnemu Hansowi Frankowi wyrazy uznania oraz wręczył mu złotą ciupagę.

12 listopada Frank udał się z rewizytą do Zakopanego , gdzie „w imieniu Górali” przywitał go Wacław Krzeptowski, który złożył podziękowanie za „oswobodzenie Górali od ucisku polskich władz” i wręczył mu pamiątkową odznakę góralską.

29 listopada 1939 Wacław Krzeptowski zwołał zebranie Związku Górali, na którym akceptowano ideę Goralenvolk i wystosowało memoriał „o potrzebach ludności góralskiej”.

Nie wszyscy działacze Związku Górali, w tym przedwojenny przewodniczący Henryk Walczak , poparli tę decyzję. Formalnie utworzono Goralenverein pod prezesurą Krzeptowskiego jako kontynuację Związku Górali.

Fiasko

dea została storpedowana przez samych górali i przez ruch oporu. Duży wkład wniosła Konfederacja Tatrzańska, a po jej rozbiciu struktury polskiego państwa podziemnego.

Nadmienić należy jeszcze próbę wciągnięcia górali do Waffen SS. Nieudana była próba zorganizowania w 1942 jednostki Goralische Waffen SS Legion. Na 200 wysłanych do obozu szkoleniowego w Trawnikach, większość zdezerterowała, a reszta została wysłana na roboty przymusowe do Niemiec.

Upadek

20 stycznia 1945 z wyroku Polskiego Państwa Podziemnego

Wacław Krzeptowski został powieszony przez oddział Armii Krajowej.

22 listopada 1946 przed sądem w Zakopanem zapadł wyrok na pozostałych działaczy

Goralisches Komitee. Zostali oni skazani na kary więzienia od 3 do 15 lat. Część działaczy, w tym największy prowodyrzy niemieckiej operacji Henryk Szatkowski i Witalis Wieder , uciekłszy razem z Niemcami, uniknęła wymiaru sprawiedliwości.

Epilog

Różnie można się zapatrywać na problem kolaboracji i zdrady. Powstało kilka dokumentów opisujących Goralenvolk. Warto obejrzeć film przygotowany przez Telewizję Polską:

oraz artykuł w Polskim Radiu:

https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2218232,Goralenvolk-%E2%80%93-gorale-Hitlera

Sama kwestia ruchu Goralenvolk to wybór mniejszego zła, Krzeptowski i jego otoczenie wybrało mniejsze zło, zaś sami górale nie wybrali wcale, walczyli o dobro, zostali przy Polsce. Należy zadać kilka pytań. Czy w dzisiejszym czasie nie mamy w Polsce wielu Krzeptowskich, którzy w imię dobrych chęci godzą się na współpracę z bandytami pogrążając własną ojczyznę? Należy pamiętać, ze każda rozliczona zdrada kosztuję zawsze drogo, własne życie. Smutne, nie rozliczamy współcześnie zdrajców. Czy Polska to nie znowu sanatorium? Znowu many miejsce dla innych nacji, czy to projekt Polinvolk czy projekt Ukropolenvolk?

Niedawno pojawił się zwiastun filmu o kolaborantach. Rodzi się znowu pytanie czy znowu nie spłyci się problemu współpracy z wrogiem i nie rozciągnie się go na wszystkich górali. Jeśli było tak w jednej rodzinie to pewnie tak wszyscy robili. Oczernia się Polaków w imię narracji, że nasz naród jest narodem kolaborantów w czasie II wojny światowej. Jednoznaczna sprawa walki Polaków z wrogiem zejdzie na dramat zdrajców jakie to mieli ciężkie życie. Czy znowu nie wypaczy się spojrzenia na prawdziwych winnych?

Żródła:

1. Wojciech Szatkowski: Goralenvolk. Historia zdrady. Firma Księgarsko-Wydawnicza Kanon, 2012 ISBN 978-83-62309-09-2.

2. Andrzej Zasieczny, Zdrajcy, donosiciele i konfidenci w okupowanej Polsce 1939-1945. Warszawa 2016