Blog

Dzisiaj mija 233 rocznica uchwalenia konstytucji, aktu prawnego reformującego Rzeczpospolitą. Dzień uchwalenia został uznany za święto już 5 maja 1791. Obchodzimy święto z dumą i szacunkiem dla naszych przodków za odwagę i próbę reformy państwa.

3 maja 1791 roku Sejm Czteroletni, zwołany w 1788 roku uchwalił pierwszą w Europie ustawę zasadniczą określającą porządek państwa. Warto wspomnieć, iż pierwszy akt konstytucyjny powstał już w 1505 roku na sejmie radomskim zwanym Nihil novi.

Można dużo mówić i pisać. Znamienne jest to, iż ustawa zasadnicza określała główne aspekty państwa opisane w 11 artykułach: I Religia panująca, II – Szlachta ziemianie, III – Miasta i mieszczanie , IV Chłopi włościanie, V Rząd czyli oznaczenie władz publicznych, VI Sejm czyli władza ustawodawcza, VII Król władza wykonawcza, VIII Władza sądownicza, IX Regencyja, X Edukacja dzieci królewskich, XI Siła Zbrojna Narodowa. Była to konstytucja niedokończona, planowano ja uzupełnić na kolejnym sejmie.

Z kilku najważniejszych rzeczy godnych wymienienia, konstytucja miała na celu reformę państwa, likwidację liberum weto i zniesienie roli szlacheckiej gołoty w obradach sejmu. Ograniczano również wpływ instrukcji sejmikowych. Tworzono unitarne państwo, kończąc unię polsko-litewską. Zapewniano również dziedziczność władzy królewskiej oddając ją w ręce saskich Wettynów, ograniczając wpływ obcych mocarstw na wybór kolejnego monarchy.
Dopuszczono do władzy mieszczaństwo i biorąc chłopów pod opiekę państwa.

Przeciwnicy konstytucji krytykowali sposób uchwalenia konstytucji.Zarzucano,iż sposób uchwalenia był zamachem stanu, ponieważ większość posłów opozycyjnych nie wróciła po przerwie Wielkanocnej.Jakby nie pamiętano haniebnego rozbiorowego sejmu grodzieńskiego. Wytykano ograniczenie władzy ustawodawczej dla sejmików ziemskich było też zamachem na wolność. Mówiono wręcz o zamachu stanu.

Konstytucja obowiązywała przez rok, zanim została obalona przez armię rosyjską wraz konfederacją targowicką wyniku przegranej wojny polsko-rosyjskiej.
Rękami Polaków obalono prawo, które godziło w byt absolutystyczny w Europie. O zgrozo konfederacja targowicka zawiązana w Petersburgu w imię wolności i całości ziem polskich przyczyniła się do kolejnych rozbiorów. Sam król Stanisław August Poniatowski przystępując do targowiczan przypieczętował klęskę Konstytucji, zaś niepokonana w polu armia polska musiała poddać się.
Więcej informacji znajdziecie na https://pl.wikipedia.org/wiki/Konstytucja_3_maja
Warto zajrzeć i obejrzeć skany oryginałów „Ustawy Rządowej” 3 Maja 1791 https://agad.gov.pl/230K3M/index.html

Różnie można oceniać samą konstytucję, sposób jej uchwalenia. Czy była uchwalona, we właściwym czasie, czy nie spowodowała rozbiorów. Ważne jest to, że próbę podjęto. Rozniosła się szerokim echem w Europie i na świecie. Jedno jednak warto podkreślić, iż do obalenia dzieła reformy państwa, w imię wolności przyłożyło rękę tak wielu polskich patriotów dołączając do Targowicy. Niestety dobrymi chęciami jest piekło wybrukowane. Tak jak wtedy obce siły rozgrywały Polaków między sobą, tak też teraz okazuje się, że po obu stronach politycznej barykady są szczere kochający Polskę walczący niestety między sobą. Niestety ciągle jesteśmy rozgrywani przez obce siły. Wtedy Prusy i Rosję, teraz współczesnych graczy zza oceanu, Unii Europejskiej i innych potęg. Zamiast godzić się i budować wspólnie Polskę i jej przyszłość. Tym samym problemem jest co ponad 230 lat temu było to, że nie byliśmy dość zjednoczeni by pokonać wroga, teraz odrzućmy „obce dwory” i liczmy na siebie. Niestety nasze wspólne interesy były rozgrywane przez złoto, teraz pieniądze. Ciągle każdy ciągnie w swoją stronę kawałek czerwonego sukna. O naszych sprawach rozmawiajmy tutaj i teraz. Nie liczmy, że ktoś nam da. Jeśli już da to nam dwa razy więcej wcześniej zabierze.

Świętujmy dzień Konstytucji 3 Maja !!!